Page 4 - EY-VG_Aralik_2019_v4
P. 4
kalacak ve çifte vergilendirmeme (double non-taxation) durumu olduğu durumlar olarak çizilmekte ve kaynak ülkede yatırım
7
ortaya çıkacaktır . yapılmasına yönelik özel düzenlemeler varsa bu durumlar istisna
9
olarak düzenlenmektedir .
A Şirketi A Ülkesi Hibrit finansal araç kuralı gibi hibrit finansal uyumsuzlukların
neden olduğu sorunların çözümü için uluslararası alandaki
Finansman Faiz/Temettü politika önerilerden bir diğeri OECD Model Vergi Anlaşmasına
özel hükümler konulmasıdır 10 . OECD Model Vergi Anlaşmasının
ne 10’uncu maddesinde ne 11’inci maddesinde hibrit
B Ülkesi
B Şirketi finansal araçları net biçimde kapsayan bir hüküm vardır. Bu
nedenle Model Anlaşmada doğrudan bir düzenleme yapılması
önerilmektedir.
Örnek:2
Finansal araçlardan kaynaklanan hibrit uyumsuzluğun
Örnek 1’deki şirketler yine aynı varsayımlarda A ve B ülkelerinde giderilmesi için yapılan önerilerden birisi de kaynak devlet
mukimdir. A şirketi B şirketine yine finansman sağlamaktadır. yorumuna üstünlük tanımasıdır 11 . Bu durum da esas kural
A ülkesi bu finansman aracını borç verme işlemi, B ülkesi ise (primary rule) gibi sorunun kaynak ülkede çözülmesine
sermaye temini olarak nitelendirmektedir. Bu durumda B ülkesi çalışmaktadır.
söz konusu temettü ödemesi üzerinden tevkifat yaptığında ve
A ülkesi de faiz geliri üzerinden vergilendirme yaptığında, aynı Hibrit finansal araçların neden olduğu sorunların çözümü için
vergi konusu üzerinden çifte vergilendirme söz konusu olacaktır. yapılan önerilerin bazıları ülkesel ölçekte politika önerilerini
içerir. Bunların önemli bir kısmı genel özellikler taşımaktadır.
3. Hibrit finansal araçlardan kaynaklanan sorunlara çözüm Örneğin; ülkelere iç hukuk kurallarının uyumlaştırılması ve
önerileri/BEPS 2 No’lu Eylem Planı farklılıkların giderilmesi önerilmektedir. Ayrıca, hukukun
kötüye kullanılması ve işlemlerin gerçek mahiyetinin dikkate
Hibrit finansal araçlardan kaynaklanan uyumsuzlukların alınması gibi genel kötüye kullanma karşıtı kurallar (general
neden olduğu vergi sorunları OECD’nin BEPS 2 No’lu Eylem anti-abuse rules) ile birlikte spesifik olarak hibrit araçlara yönelik
Planı’nda detaylı olarak açıklanmış ve bu sorunlara karşı öneriler kötüye kullanma karşıtı kurallar (spesific anti-abuse rules) da
getirilmiştir. Bu önerilerden birisi, hibrit finansal araç kuralının düzenlenmelidir 12 .
uygulanmasıdır.
Sonuç
Hibrit finansal araç kuralına göre, hibrit finansal araçlardan
kaynaklanan uyumsuzluğun giderilmesi için; OECD’nin BEPS 2 No’lu Eylem Planı hibrit uyumsuzluk
düzenlemelerini konu etmektedir. Bu kapsamda hibrit finansal
• Ödemeyi yapan ülkede matrahtan indirim/giderleştirme araçların meydana getirdiği vergisel sorunlar, uluslararası vergi
durumu reddedilmeli, hukuku alanında hibrit varlıklarla birlikte hibrit uyumsuzluk
• Eğer ödemeyi yapan ülkede indirim/gider reddi yapılmamışsa türlerini oluşturmaktadır.
söz konusu tutar ödemeyi alan ülkede vergilendirilebilir gelire
dahil edilmeli, Finansal araçların meydana getirdiği hibrit uyumsuzluk, bir
tarafta matrahtan indirim, diğer tarafta gelire dahil edilmeme
• Vergi mükellefleri söz konusu işlem nedeniyle elde edilecek (deduction/non-includable) şeklinde, elde edilen gelirin
geliri makul bir zamanda vergilendirilebilir kazanca dahil verginin dışında kalmasına yol açmaktadır. Bu doğrultuda
etmelidir (makul bir zamanda mükelleflerin söz konusu taraflara önerilen esas kural, kaynak devletteki indirimin
kazancı gelirlerine dahil etmeleri halinde hibrit finansal araç uygulanmamasıdır. Bunun söz konusu olmaması halinde
8
kuralına başvurulmayacaktır) . ikamet devletinde ikincil kural uygulanarak istisna hükümlerinin
uygulanması engellenecektir.
Hibrit finansal araç kuralının uygulanmasında öncelik (primary
rule), ödemeyi yapan ülkede vergi matrahından indirimin Finansal araçlarda hibrit uyumsuzlukların giderilmesi için
reddedilmesidir. Bu durumun sağlanamaması durumunda ikincil yapılan diğer öneriler; OECD Model Vergi Anlaşmasına spesifik
kural uygulanarak ödemeyi alan tarafın bulunduğu ülkede hükümler eklenmesi, uyumsuzluk durumunda kaynak devletin
istisna uygulanmayacaktır (secondary/defensive rule). yorumuna üstünlük tanınması, ülkelerin iç hukuk kurallarının
uyumlaştırılması, genel kötüye kullanma kurallarının etkin
Hibrit finansal araç kuralının kapsamı, ödemenin ilişkili bir kişi kullanılmasının yanında spesifik olarak da kötüye kullanma
ya da mükellefin kurgulanmış bir düzenlemenin parçası-tarafı kurallarının düzenlenmesidir.
7 OECD’nin BEPS 2 No’lu Eylem Planında bu temel örnek etrafında A ülkesinin kısmi istisna uygulaması ve B ülkesinin düşük oranlı vergi
uygulaması durumlarına da yer verilmekte; söz konusu durumlarda da benzer şekilde vergi kaybı olduğu açıklanmaktadır.
8 BEPS Action 2 Final Report: Neutralising the Effects of Hybrid Mismatch Arrangements, s. 23, https://www.oecd-ilibrary.org/
docserver/9789264241138-en.pdf?expires=1572171443&id=id&accname=guest&checksum=A1DB1E9E76034C1B92CADE342428F71A
(Erişim tarihi: 27.10.2019)
9 BEPS Action 2 Final Report: Neutralising the Effects of Hybrid Mismatch Arrangements, s. 24, www. oecd.org (Erişim tarihi: 27.10.2019)
10 Emrah Ferhatoğlu, agm, s. 26
11 Emrah Ferhatoğlu, agm, s. 26
12 OECD, Hybrid Mismatch Arrangements: Tax Policy and Compliance Issues, s. 13, 14, 15 https://www.oecd.org/ctp/aggressive/HYBRIDS_
ENG_Final_October2012.pdf (Erişim Tarihi:27.10.2019)
4 Aralık 2019