Page 4 - EY-VG_Kasim_2023_v4

olarak belirlenmiş durumda. Yani, 2023 yılında, oturdukları 4. Konutların bedelsiz olarak kullanıma
konutun tahliyesi karşılığında ev sahibinden bir ödeme alan bırakılması
kiracıların, bu tutarın 129.000 TL’yi aşması durumunda,
gelir vergisi beyannamesi vererek aşan kısım için gelir vergisi Pek çok ev sahibinin kiracılarından, konutu bir akrabalarının
ödemeleri gerekeceğini söyleyebiliriz. Tutarın 129.000 TL’yi oturacak olması nedeniyle tahliye etmelerini istedikleri biliniyor.
aşmaması halinde ise söz konusu kazancın beyan edilmesine Çoğunlukla bu talebin arkasında söz konusu konutu başka bir
gerek bulunmayacaktır. kiracıya daha fazla kira bedeli karşılığında kiraya verme isteğinin
yattığı malum. Ancak bazı durumlarda gerçekten de artan kira
Öte yandan, söz konusu ödemeyi yapan ev sahiplerinin maliyetleri nedeniyle kişilerin akrabalarının evlerinde bedelsiz
kira gelirlerinin hesaplanması sırasında kiracıya ödenen oturmak suretiyle barınabildikleri de bir gerçek.
tutarları gider olarak kendi beyannamelerinde dikkate alıp
almayacaklarına ilişkin açık bir hüküm bulunmuyor. Ancak, Çok bilinmese de gelir vergisi mevzuatımızda bir “emsal kira”
kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak mukavelenameye yaklaşımı mevcut. Yani yıl boyunca bir konuttan elde edilecek
kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve gelirin, konut için geçerli emsal bedelinin altında olması halinde
tazminatların, net kira gelirinin hesaplanması sırasında gider gelir vergisi beyanının emsal kira tutarı üzerinden yapılması
olarak dikkate alınabileceği hüküm altına alınmış. gerekiyor.
Dolayısıyla, kiracının tahliyesi için yapılacak olan bir sözleşmeye Benzer şekilde sahibi bulundukları konutları bedelsiz olarak
istinaden tazminat ödemesi yapılması halinde, söz konusu başka bir kişinin kullanımına bırakanların da esasında emsal
ödemenin gider olarak dikkate alınabileceği düşüncesindeyiz. kira bedeli kadar bir tutarı gelir olarak beyan etmesi ve onun
üzerinden gelir vergisi ödemesi gerekiyor.
3.4. Konutların günübirlik kiralanması
Emsal kira bedeli Gelir Vergisi Kanunu’nda, yetkili özel
Hem turistik tesislerde maliyetler nedeniyle artan fiyatlar, hem mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kira
de dünya çapında gerçek kişilerin mülklerini turistlik amaçlarla mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenen vergi
kiralamalarını kolaylaştıran uygulamalar (airbnb gibi) nedeniyle değerinin % 5'i olarak nitelendiriliyor. Vergi Usul Kanunu ise
günübirlik kiralamaların ciddi hacimlere ulaştığı biliniyor. “vergi değeri”ni Emlak Vergisi Kanunu’na göre belirlenen değer
olarak tanımlıyor. Yani aslında, takdir veya tespit edilmiş bir kira
Turizm birliklerinden gelen itirazlar ve ortaya çıkan kayıt bedeli yoksa, üzerinden emlak vergisinin hesaplandığı değer,
dışılık nedeniyle bir süredir gündeme alınacağı konuşulan konutun vergi değeri olarak nitelendirilmelidir.
düzenleme meclisin gündemine geldi. “Konutların Turizm
Amaçlı Kiralanmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Yıllık kira gelirinin bu değerin %5’inden az olması halinde veya
Dair Kanun Teklifi” esasında vergiye ilişkin herhangi bir hüküm konutun bedelsiz kullandırılması halinde gelir vergisi beyanının
içermiyor. Ancak bu şekilde günübirlik kiralama yapanların bu değerin %5’i üzerinden yapmak gerekecektir. Tabii bu kuralın
alacağı izin belgesinden sonra vergi dairelerinin bu bilgilere bazı istisnaları olduğunu da belirtmekte fayda var.
erişiminin söz konusu olacağını söyleyebiliriz.
Aşağıdaki durumlarda emsal kira bedelinin hesaplanmayacağı
Gelir idaresinin günübirlik kiralama yapan mükellefleri, diğer ev hüküm altına alınmış:
sahiplerinden ayırdığını belirtmekte fayda var. Normal şartlarda
ev sahipleri elde ettikleri kira gelirlerini yıllık beyanname ile • Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları amacıyla bedelsiz
beyan ederek tahakkuk eden vergilerini ödüyorlar. Ancak, olarak başkalarının ikametine bırakılması;
günübirlik kiralama yapılması durumunda Gelir İdaresi’nin
görüşü ve uygulaması bu yolla elde edilen kazancın kira geliri • Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin
değil, fakat ticari kazanç olduğu yönünde. Dolayısıyla, günübirlik ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru ve kardeşlerden
kiralama yapanların esasında vergi dairesinde ticari kazanç her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş
yönünden mükellefiyet tesis ettirmesi ve dolayısıyla Vergi ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli
Usul Kanunu’na göre günlük müşteri listesi tutması, belge hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için
düzenlemesi, geçici ve yıllık gelir vergisi beyannamelerini emsal kira bedeli hesaplanmaz.);
vermesi gibi ödevleri yerine getirmesi gerekecektir. • Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede
ikamet etmesi.
Öte yandan, söz konusu günübirlik kiralamaların Katma Değer • Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel
Vergisi ve Konaklama Vergisi gibi dolaylı vergilere de konu idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca
olacağını söyleyebiliriz. Dolayısıyla günübirlik kiralama ile gelir yapılan kiralamalarda.
elde eden kişilerin yeni düzenleme ile birlikte vergisel ödevlerine
ilişkin bir değerlendirme yapmalarında da fayda olacaktır. Yukarıda bahsi geçen “usul”den kastın, kişinin ebeveynleri
ile onların ebeveynleri; “füru”dan kastın da çocuklar ve
onların çocukları olduğunu söyleyebiliriz. Dolayısıyla burada
sayılmayan; usul, füru ve kardeşler dışındaki akrabalar için
emsal kira bedelinin hesaplanacağını söyleyebiliriz.

4 Kasım 2023