Page 6 - EY-VG_Kasim_2023_v4

Vergide Gündem
Cihan Bilaçlı
Cemre Başkır

Sürdürülebilirlik ve rekabet hukuku

Avrupa Komisyonu rakip teşebbüsler arası iş birliklilerinin rekabet hukuku bağlamında
nasıl değerlendirileceği konusunda yol gösteren Rehber’ini Haziran ayında
1
güncellemişti . 13 yıl sonra neredeyse her başlıkta yapılan değişikliklerin yanı sıra
“Sürdürülebilirlik Anlaşmaları” adlı yeni bir başlığın eklenmiş olması dikkat çekmektedir.
İklim değişikliklerinin her geçen daha çok etkisini hissettirdiği günümüzde global ve
ulusal çevre politikalarının yanında teşebbüslerin de sürdürülebilirlik konusunda bazı
adımlar atmasını lüzumlu kılabiliyor. OECD tarafından yayımlanan rapora göre, rekabet
politikasının çevresel hedeflere ulaşmak için ihtiyaç duyulan teknolojik atılımların
gerçekleştirilmesine katkı sağlayacak olan sermayenin etkin ve verimli bir şekilde tahsisi
2
için önemli bir rolü bulunmaktadır . Raporda rekabet otoritelerine de görev düştüğü
vurgulanıyor: sürdürülebilirlik girişimlerine yönelik analizlerinde cezalandırıcı olmayacak
şekilde teşebbüslere rehberlik etmesi, özel yatırım ve girişimler üzerinde caydırıcı
müdahalelerden kaçınması. Dolayısıyla, Rehber’e yapılan eklemeyle Komisyon’un
teşebbüsler açısından yol gösterici açıklamalarda bulunduğunu ifade etmek yanlış
olmayacaktır.

Sürdürülebilirlik anlaşmalarının tanımı

Komisyon'un, sürdürülebilirlik anlaşmalarını, Rehber’e dahil etmesindeki odak noktasının
rekabet kurallarının rakipler arasında çevresel, sosyal veya diğer sürdürülebilirlik
hedeflerine hizmet eden anlaşmaların önünde engel teşkil etmediğini göstermek olduğu
söylenebilir. Komisyon tarafından yapılan bu geniş tanıma göre, iş birliğinin şekline
bakılmaksızın, bir veya daha fazla sürdürülebilirlik hedefini (sadece çevre veya iklim
hedefleri değil, aynı zamanda çalışma ve insan hakları, sağlıklı ve besleyici gıdaya geçiş
veya hayvan refahının sağlanması gibi sosyal hedefler de dahil olmak üzere) içeren bütün
yatay iş birliği anlaşmaları, Sürdürülebilirlik Anlaşması olarak değerlendirilmektedir.
Sürdürülebilirlik Anlaşmalarının tanımlanmasında, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir
Kalkınma Hedeflerinin dayanak noktası alındığı söylenebilir.
101. madde uygulaması dışında kalabilecek anlaşmalar

Fiyat, miktar, kalite, seçim veya yenilik gibi rekabet parametreleri üzerinde olumsuz
etkisi olmayan sürdürülebilirlik anlaşmaları, normalde herhangi bir rekabet endişesine
3
4
yol açmayacak ve dolayısıyla ABİDA'nın 101. maddesi kapsamına girmeyecektir.
Rehber, bu tür anlaşmalar için sınırlı olmayan bazı örnekler vermektedir:
• Yasal olarak bağlayıcı uluslararası antlaşmalar, anlaşmalar veya sözleşmelerde yer
alan kesin gerekliliklere veya yasaklara uyulmasını sağlamayı amaçlayan anlaşmalar.
• Rakiplerin ekonomik faaliyetlerinden ziyade iç kurumsal davranışlarını ilgilendiren
anlaşmalar (örneğin sektörün çevresel itibarını iyileştirmek için tek kullanımlık
plastikleri iş yerlerinden kaldırarak sektörün sorumlu davranma itibarını artırmaya
yönelik bir anlaşma).

1 https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_23_2990
2 https://www.oecd.org/daf/competition/environmental-considerations-in-competition-
enforcement.htm
3 Avrupa Birliğinin İşleyişine Dair Anlaşma
4 ABİDA’nın 101. maddesi, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un rakipler arası
anlaşmaları düzenleyen 4. maddesine karşılık geldiği söylenebilir.

6 Kasım 2023