Page 5 - EY-VG_Ekim_2023_v3

Öte yandan, 2023 hesap döneminden daha sonraki dönemlere • 2003 yılı hesap dönemi sonunda düzenlenen bilançoların her
ait mali tabloların düzeltme işlemleri ise aynı VUK’un mükerrer halükârda enflasyon düzeltmesine tabi tutulması,
298/A maddesinde öngörülen şartların varlığına bağlı olarak
ve yine VUK’un mükerrer 298/A maddesindeki hükümlere göre gereği ortaya çıkmıştır. Bu çerçevede, mükellefler 31.12.2003
yapılacağından; örneğin 2024 hesap döneminde yapılacak tarihli bilançolarını VUK’un geçici 25’inci maddesi hükümleri
enflasyon düzeltmesi de geçmiş uygulamada 2004 hesap doğrultusunda düzeltmişler; daha sonraki dönemlere ait
döneminde yapılan enflasyon düzeltmesi ile benzer bir nitelik mali tablo düzeltme işlemleri ise VUK’un mükerrer 298/A
taşımaktadır. maddesindeki hükümlere göre yapılmıştır.
Bu hususları da dikkate alarak, önümüzdeki dönem enflasyon Yine geçmiş uygulamada, enflasyon düzeltmesi yapmak
düzeltmesi (31.12.2023 tarihli mali tabloların düzeltilmesi ve zorunda olan mükelleflerin, düzeltme şartlarının oluşması
01.01.2024 tarihinden sonraki dönemlere ait mali tabloların halinde 01.01.2004 tarihinden sonra düzenleyecekleri mali
VUK’un mükerrer 298/A maddesinde öngörülen şartların tablolarından sadece bilançolarını zorunlu olarak düzeltme
varlığına bağlı olarak düzeltilmesi) uygulamalarındaki özellikli işlemine tabi tutmaları söz konusu olmuştur.
durumlardan bazılarına izleyen bölümlerde yer verilecektir.
Benzer durumun 31.12.2023 ve VUK’un mükerrer 298/A
6. Enflasyon düzeltmesinde özellikli durumlar maddesindeki şartlara bağlı olarak 2024 ve izleyen dönem
enflasyon düzeltmesi uygulamaları için de geçerli olacağı
6.1. Düzeltmeye tabi tutulacak mali tablolar öngörülmekle birlikte, konuyla ilgili Gelir İdaresi’nce çıkarılacak
Tebliğ, Sirküler gibi ikincil düzenlemelerin izlenmesi uygun
Geçmiş uygulamada, gerek 31.12.2003 gerek 31.12.2004 olacaktır.
tarihli mali tablolardan enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak
mali tabloların yalnızca bilanço ile sınırlı olduğunu belirtmek 6.2. Yabancı para cinsinden hisse senetleri ve iştiraklerin
gerekir. durumu
Bu durum 328 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nin II.2 başlığı VUK’un mükerrer 298/A maddesinin (2/a) ve (2/b) bentlerinde
altında; “31/12/2003 tarihli mali tablolardan sadece bilanço parasal olmayan kıymetler ile parasal kıymetler tanımlanmıştır.
için geçerli olmak üzere enflasyon düzeltmesi yapılacak ve 2003 Maddenin (2/a) bendinde parasal olmayan kıymetlerin parasal
yılına ait vergi matrahı, düzeltme öncesi mali tablolara göre kıymetler dışındaki kıymetleri ifade ettiği; (2/b) bendinde de
tespit edilen karlar üzerinden hesaplanacaktır. 2003 yılı hesap parasal kıymetlerin, Türk lirasının değerindeki değişmeler
dönemi sonunda düzenlenen bilançolar her halükârda enflasyon karşısında nominal değerleri aynı kaldığı halde satın alma
düzeltmesine tabi tutulacaktır. Sonuç olarak, mükellefler güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetler
31/12/2003 tarihli bilançolarını Vergi Usul Kanununa 5024 olduğu ve yabancı paraların da parasal kıymet olarak dikkate
sayılı Kanunla eklenen geçici 25'inci madde hükümleri alınacağı hükme bağlanmıştır.
doğrultusunda düzelteceklerdir. Daha sonraki dönemlere 28.02.2004 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 328 sıra
ait mali tablo düzeltme işlemleri ise Vergi Usul Kanununun numaralı VUK Genel Tebliği’nin "Düzeltme Sırasında Göz
mükerrer 298 inci maddesindeki hükümlere göre yapılacaktır.” Önünde Bulundurulacak Temel İlkeler" başlıklı bölümünde
şeklinde belirtilmiştir. ise, mükelleflerin yabancı para üzerinden yapmış oldukları
işlemlerini Vergi Usul Kanununun mevcut hükümleri
Benzer olarak 338 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nin (1) numaralı
bölümünde; “Enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan doğrultusunda değerlemeye devam edecekleri, bunlar için
mükelleflerin, düzeltme şartlarının oluşması halinde 1/1/2004 ayrıca düzeltme yapmayacakları ve bu tebliğ uygulamasında
tarihinden sonra düzenleyecekleri mali tablolarından sadece yabancı paralar ile yabancı para cinsinden ifade edilen (alacak
bilançolarını düzeltme işlemine tabi tutmaları zorunludur.” ve borç senetleri gibi) kıymetlerin parasal kıymet olarak
denilmiştir. addedilecekleri ifade edilmiştir.
Hisse senetleri, VUK’un 279’uncu maddesine göre alış bedeli ile
Yine, 338 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nin (1) numaralı değerlenmektedir. Öte yandan, VUK’un 298/A maddesi uyarınca
bölümündeki açıklamaya göre; kendisine özel hesap dönemi hisse senetlerinin, borsada işlem görsün görmesin düzeltme
tayin edilmiş mükellefler için; 31.12.2003 tarihli bilanço 2004 katsayısı ile çarpılmak suretiyle düzeltilmesi gereği ortaya
yılı içinde biten hesap dönemi sonundaki bilançoyu, 2003 yılı çıkmaktadır.
hesap dönemi 2004 yılı içinde biten hesap dönemini, 1/1/2004
tarihi 2004 yılı içinde başlayan hesap döneminin başındaki tarihi Ancak, 31.12.2003 tarihli bilançonun düzeltilmesine yönelik
ifade etmektedir. uygulamada, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca 05.08.2004 tarih
ve 9 No.lu VUK Sirküleri ile bu konuya dair farklı bir belirleme
Sonuç olarak, VUK’un geçici 25’inci maddesindeki hükümler yapılmıştır. Bu çerçevede, Gelir İdaresi’nce işletmelerin aktifinde
ve 328 sıra no.lu VUK Genel Tebliği’ndeki açıklamalar dikkate bulunan yabancı para cinsinden hisse senetleri, iştirakler
alındığında; ve avansların, VUK’un mükerrer 298/A-8 maddesinde Gelir

• 31.12.2003 tarihli mali tabloların, öncelikle enflasyon İdaresi’ne verilen yetkiye istinaden düzeltme tarihindeki döviz
düzeltmesi hükümleri göz önüne alınmaksızın düzenlenmesi, kuru ile düzeltilmeleri uygun görülmüştür.
• 31.12.2003 tarihli mali tablolardan sadece bilanço için Benzer bir belirlemenin yine Hazine ve Maliye Bakanlığı’na
geçerli olmak üzere enflasyon düzeltmesinin yapılması VUK’un mükerrer 298/A-8 maddesinde verilen yetki
ve 2003 yılına ait vergi matrahının, düzeltme öncesi mali kapsamında 31.12.2023 tarihli bilançonun enflasyon
tablolara göre tespit edilen karlar üzerinden hesaplanması, düzeltmesine tabi tutulmasında yapılması imkan dahilindedir.
Konuyla ilgili Gelir İdaresi’nce çıkarılacak Tebliğ, Sirküler gibi
Ekim 2023 Ekim 2023 5