Page 6 - EY-VG_Ekim_2023_v3

ikincil düzenlemelerin izlenmesi uygun olacaktır. Böyle bir 6.4. Reel olmayan finansman maliyetlerinin tespiti ve
belirleme yapılmaması durumunda ise, hisse senetlerinin, düzeltme sonrasında izleyen hesap dönemlerinde vergi
VUK’un 298/A maddesi uyarınca düzeltme katsayısı ile matrahından indirim uygulaması
çarpılmak suretiyle enflasyon düzeltmesine tabi tutulması söz
konusu olacaktır. VUK’un mükerrer 298/A-2 maddesinde yer alan tanıma
göre reel olmayan finansman maliyeti (ROFM); her türlü
6.3. Stokların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasında borçlanmada, borç tutarlarına (yabancı para üzerinden
toplulaştırılmış yöntem uygulamaları borçlanmalarda borcun alındığı tarihteki Türk lirası
karşılıklarına), borcun kullanıldığı döneme ait TEFE (günümüz
Stokların enflasyon düzeltmesinde mükellefler toplulaştırılmış uygulamasında Yİ-ÜFE) artış oranının uygulanması suretiyle
yöntemleri tercih ediyorlarsa, düzeltme uygulamasında hesaplanan tutarı ifade etmektedir.
düzeltme katsayıları yerine (düzeltmede esas alınacak tarihlere
bağlı kalmaksızın), bu toplulaştırılmış yöntemlere göre Yine ilgili VUK’un 298/A maddesinin (4) numaralı bendinde,
bulunan düzeltme katsayılarını esas alarak düzeltme işlemini düzeltme işleminde parasal olmayan kıymetlerin VUK
gerçekleştireceklerdir. VUK’un mükerrer 298/A-2 maddesinde değerleme hükümlerine göre tutarlarının esas alınacağı; ancak
toplulaştırılmış yöntemler “basit ortalama yöntemi” ve bu kıymetlerin maliyet veya alış bedellerine dahil edilmiş
“hareketli ağırlıklı ortalama yöntemi” olarak belirlenmiştir. bulunan (aktifleştirilmiş bulunan) finansman giderlerinin olması
halinde bunların ayrıştırılarak düzeltmeye esas değerden
Öte yandan, 31.12.2003 tarihli bilançonun düzeltmesine düşüleceği ifade edilmiştir. (stokların, satılan malın ve maddî
yönelik açıklamalar içeren 328 Sıra No.lu VUK Tebliği’nde ise, duran varlıkların maliyet bedeline ve malî duran varlıkların alış
toplulaştırılmış kullanılarak düzeltilebilecek parasal olmayan bedeline intikal ettirilen reel olmayan finansman maliyetleri
kıymetlerin, stoklarla sınırlı olduğu açıklaması yapılarak; düşüldükten sonra bulunan tutarlar düzeltmeye tâbi tutulur.
mükerrer 298/A maddesinin (5) ve (8) numaralı bentlerinin Toplulaştırılmış yöntemlerle düzeltmeye tâbi tutulan kıymetlerin
verdiği yetkiye istinaden Gelir İdaresi’nce “basit ortalama alış veya maliyet bedeline intikal ettirilen reel olmayan
yöntemi” ve “stok devir hızı yöntemi” olmak üzere iki tür finansman maliyetlerinin düşülmesi ihtiyarîdir.)
toplulaştırılmış yöntem belirlenmiştir. Mükellefler belirtilen bu
yöntemlerden herhangi birini seçebileceklerdir. Ayrıca, VUK’un 298/A maddesinin (4) numaralı bendinde iki
ayrı yöntem ile ROFM tespiti yapılabileceği “Mükellefler; reel
Diğer taraftan, 01.01.2004 tarihinden sonra düzenlenecek olmayan finansman maliyetini, toplam finansman maliyetlerine,
mali tabloların düzeltilmesine ilişkin esasları içeren 13.08.2004 ilgili döneme ait TEFE artış oranının dönem ortalama ticari kredi
tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 338 sıra no.lu VUK faiz oranına bölünmesi suretiyle belirlenen oranı uygulayarak da
Genel Tebliği’nde stokların düzeltilmesinde esas alınabilecek tespit edebilirler. Ancak bu yöntemi seçen mükellefler seçtikleri
toplulaştırılmış yöntemler VUK’un mükerrer 298/A-2 maddesine yöntemden bu seçimi yaptıkları hesap dönemi dahil üçüncü
uygun bir şekilde “basit ortalama yöntemi” ve “hareketli ağırlıklı hesap döneminin sonuna kadar dönemezler.” hükümleri ile ifade
ortalama yöntemi” olarak belirlenmiştir. edilmiştir.

Ayrıca, VUK’un mükerrer 298/A-5 maddesinde “Mükellefler Yukarıdaki hükümler kapsamında 2004 hesap dönemindeki
düzeltme işleminde Maliye Bakanlığınca belirlenen enflasyon düzeltmesi için geçerli olan ROFM ayrıştırmasının,
toplulaştırılmış yöntemleri uygulayabilirler. Ancak 31.12.2003 tarihli bilançonun düzeltilmesinde de esas alındığı
toplulaştırılmış yöntemlerden birini seçen mükellefler seçtikleri görülmektedir.
yöntemden, bu seçimi yaptıkları hesap dönemi dahil üçüncü
hesap döneminin sonuna kadar dönemezler.” hükmü yer VUK’un Geçici 25/c maddesindeki hükümler uyarınca; maddî
almaktadır. duran varlıklar, malî duran varlıklar ve özel tükenmeye tâbi
varlıklar ile stokların maliyet veya alış bedelleri içinde yer alan
31.12.2003 düzeltmesinden bağımsız olarak, 2004 hesap ve tevsik edilebilen reel olmayan finansman maliyeti, ilgili
dönemine yönelik yapılacak enflasyon düzeltmesinde varlığın maliyet veya alış bedelinden düşülecektir. Mükelleflerin
seçilecek toplulaştırılmış yöntemin, VUK’un mükerrer 298/A reel olmayan finansman maliyetini tevsik edememeleri halinde
maddesindeki şartlara bağlı olarak izleyen dönemlerde yapılacak ise;
enflasyon düzeltmesinde esas alınması ve ilgili yöntemin
seçildiği hesap dönemi dahil üçüncü hesap dönemi sonuna 1) Son beş hesap dönemi içinde aktife giren kıymetlerin maliyet
kadar uygulanması söz konusudur. bedeline dahil edilen finansman giderlerinin reel olmayan
kısımları; toplam finansman maliyetlerine, ilgili döneme ait
31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesinde geçerli TEFE artış oranının dönem ortalama ticarî kredi faiz oranına
olacak VUK’un Geçici 33’üncü maddesinde uygulanabilecek bölünmesi sonucunda belirlenen oranlar uygulanmak
toplulaştırılmış yöntem ile ilgili bir belirleme yapılmamıştır. suretiyle bulunan tutar, maliyet ve alış bedelinden
Ancak, şartların varlığına bağlı olarak 2024 ve izleyen hesap düşülecektir.
dönemlerinde yapılacak olası enflasyon düzeltmesinde mükerrer 2) Söz konusu beş hesap döneminden önce aktife giren
298/A maddesi hükümleri geçerli olacağından; stokların kıymetlerin maliyet bedeline dahil edilen finansman giderleri
düzeltilmesinde “basit ortalama yöntemi” ve “hareketli ağırlıklı maliyet veya alış bedellerinden düşülmeyecektir.
ortalama yöntemi” esas alınması beklenmektedir.
3) Reel olmayan finansman maliyetinin tevsik edilebilir olması
31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesinde stoklar için halinde de (1) numaralı alt bentte belirtilen yöntem (toplam
geçerli olabilecek toplulaştırılmış yöntemin belirlenmesi finansman maliyetlerine, ilgili döneme ait TEFE artış
konusunda Gelir İdaresi Başkanlığı’nca yapılacak ikincil oranının dönem ortalama ticarî kredi faiz oranına bölünmesi
düzenlemelerin izlenmesi uygun olacaktır. sonucunda belirlenen oranlar uygulanmak suretiyle bulunan
tutar) kullanılabilir.
6 Ekim 2023