Page 7 - EY-VG_Ekim_2023_v3

Diğer taraftan, amortisman süresi bitmemiş olan kıymetlere Bahsi geçen yeniden değerleme işlemi sonrasında, şirket
ilişkin maliyet veya alış bedelinden düşülen reel olmayan bilançolarında duran varlıklar bünyesinde yer alan yeniden
finansman maliyetinden amortisman ayrılmamış tutar, 2004 ve değerlenmiş tutarlar ve birikmiş amortismanların; enflasyon
sonraki dönemlerde, beş yılda ve eşit taksitte dönem kazancının düzeltmesi yapılması durumunda nasıl bir işleme tabi tutulacağı
tespitinde gider olarak dikkate alınır. Bu bağlamda, amortisman önem arz etmektedir.
süresi 31.12.2003 tarihi itibariyle sonlanmamış kıymetlerin
maliyet veya alış bedelinden düşülen ROFM kısmından VUK’un mükerrer 298’inci maddesinin (Ç) fıkrası, geçici 32’nci
amortisman ayrılmamış tutar, 2004 ila 2008 yıllarının vergi maddesi ve 537 sıra no.lu VUK Genel Tebliği uyarınca; yeniden
matrahlarından “zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler” değerleme uygulaması yapılmış olması halinde 31.12.2023
bünyesinde nazara alınarak indirilmiştir. tarihinde yapılacak enflasyon düzeltmesinde;

Önceki bölümlerde yer alan açıklamalar kapsamında geçmiş • yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan amortismana tabi
uygulamadaki 31.12.2003 tarihli enflasyon düzeltmesi, iktisadi kıymetler ile bunlara ilişkin amortismanlar yeniden
31.12.2023 tarihinde VUK’un Geçici 33’üncü maddesi değerlenmiş son değerleri, diğer bir deyişle en son yapılan
hükmüne göre yapılacak enflasyon düzeltmesine benzerlik yeniden değerleme sonucu bulunan değerler dikkate alınarak
taşıdığından, bu yöndeki vergi matrahından indirim enflasyon düzeltmesine tabi tutulması,
uygulamasının 2024 ve izleyen yıllarda da geçerli olabileceği • söz konusu amortismana tabi iktisadi kıymetlere ilişkin
öngörülmektedir. Bu konuyla ilgili Gelir İdaresi Başkanlığı’nca düzeltme işlemine esas tarih olarak, en son yeniden
yapılacak ikincil düzenlemelerin izlenmesi uygun olacaktır. değerleme yapılan dönemin son gününün dikkate alınması,
Son olarak; bu çalışma bünyesinde ROFM için yukarıdaki gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
açıklamalarla yetinilmekle birlikte; reel olmayan finansman
maliyetinin tespiti, hesaplanması, enflasyon düzeltmesine Yeniden değerleme uygulaması halinde önem arz eden bir
esas tutar bulunurken maliyet ve alış bedelinden düşülmesi, husus da, yeniden değerleme değer artışlarının izlendiği
tespit yönteminin seçimi sonrasındaki yıllarda uygulama, özsermaye hesapları bünyesindeki fonların, enflasyon
finansman maliyetlerinin tevsik edilir olup olmaması gibi birçok düzeltmesi sırasında nasıl dikkate alınacağına yöneliktir.
husus; bahsi geçen uygulamanın ayrıntılı olarak ele alınmasını 537 Sıra no.lu VUK Genel Tebliği’nin 13’üncü ve 24’üncü
gerektirecektir. maddelerindeki açıklamalar uyarınca;

6.5. Yeniden değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi kıymetler • Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin
ve yeniden değerleme değer artış fonlarının durumu elden çıkarılmasından önce VUK hükümleri kapsamında
enflasyon düzeltmesi yapma zorunluluğunun oluşması
VUK’un mükerrer 298’inci maddesinin (Ç) fıkrasına maddesine halinde, öz sermaye kalemlerinin enflasyon düzeltmesine
göre, mükelleflerin ilgili maddenin (A) fıkrasında yer alan tabi tutulmasında, yeniden değerleme değer artış fonu
enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği hesap özsermayeden düşülmek suretiyle enflasyon düzeltmesi
dönemlerinin sonu itibarıyla, bilançolarına dâhil bulunan yapılacaktır.
amortismana tabi iktisadi kıymetlerini ve bunlar üzerinden
ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları • Ayrıca öz kaynaklar bünyesindeki söz konusu değer artış
(birikmiş amortismanları) yeniden değerlemelerine imkan fonunun sermayeye eklenmiş olması halinde, bu tutar
sağlanmıştır. sermaye hesabından düşülerek enflasyon düzeltmesi
yapılacaktır. Diğer bir ifade ile mezkûr değer artış fonunun
Öte yandan, VUK’un mükerrer 298’inci maddesinin (Ç) fıkrası sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışları
kapsamında yeniden değerleme yapabilecek olan mükellefler; da sermaye artışı olarak dikkate alınmaz ve enflasyon
anılan fıkra uyarınca ilk kez yeniden değerleme yapacakları düzeltmesine tabi tutulmayacaktır.
hesap döneminden önceki hesap döneminin sonu itibarıyla,
bilançolarına kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi 6.6. Yapılmakta olan yatırımlar hesapları kullanılarak
diğer iktisadi kıymetlerini VUK’un Geçici 32’nci maddesindeki aktifleştirilen sabit kıymetlerin düzeltmeye esas tarihlerinin
şartlarla yeniden değerleyebileceklerdir. tespiti

Yukarıda yer verilen kapsamda, mükelleflerin biri diğerine VUK’un mükerrer 298/A-3 bendine göre; şirketlerin aktiflerinde
bağlı olmakla birlikte iki farklı düzenlemeden hareketle iktisadi yer alan maddî duran varlıklar ve bu varlıkları oluşturan
kıymetlerini yeniden değerleme imkanları bulunmaktadır. Diğer unsurlar, maddî olmayan duran varlıklar ve bu varlıkları
yandan, söz konusu iktisadi kıymetler ile bunlara ait birikmiş oluşturan unsurlar, özel tükenmeye tâbi varlıklar ve bu varlıkları
amortismanları değerlenmesi sonucu bulunan tutar (yeniden oluşturan unsurlar ile haklar ve şerefiyeler için; defterlere
değerlenmiş net değer) ile değerleme öncesi iktisadi kıymetler kayıt tarihi enflasyon düzeltmesi uygulamasında düzeltme
ile birikmiş amortisman tutarları (yeniden değerleme öncesi net katsayılarının tespitinde esas alınmalıdır.
değer) arasındaki farkların, özsermaye bünyesinde özel fonlar
hesabına alınması gerekmektedir. Yine yukarıdaki düzenlemeler Öte yandan, yukarıdaki hesaplara intikal ettirilmekle birlikte bazı
ve konuyla ilgili 537 Sıra no.lu VUK Genel Tebliği’ndeki duran varlık yatırımları öncelikle “Yapılmakta Olan Yatırımlar”
açıklamalar kapsamında VUK’un Geçici 32’nci maddesi hesabına kaydedilmekte ve ilgili iktisadi kıymetlerle ilgili
kapsamındaki yeniden değerleme değer artışı fonu ile VUK’un harcamalar tamamlanarak bunların kullanıma hazır hale gelmesi
mükerrer 298/Ç maddesindeki değer artış fonu tutarları ayrı durumunda “Yapılmakta Olan Yatırımlar” hesabından çıkarılarak
ayrı olarak özkaynaklar bünyesinde izlenmelidir. ilgili duran varlık hesaplarında aktifleştirilmektedir.

Ekim 2023 Ekim 2023 7