Page 9 - EY-VG_Ekim_2023_v3

Nitekim, 24.03.2005 tarih ve 17 No.lu VUK Sirkülerindeki Diğer taraftan, enflasyon düzeltmesi en son 2004 yılında bir
aşağıdaki ifade, VUK’a uygun olmayan karşılıkların enflasyon kez olmak üzere uygulanmış; bu uygulama sırasında öncelikle
düzeltmesinde "ayrılmamış gibi" dikkate alınması gerektiği 31.12.2003 tarihli bilanço düzeltmeye tabi tutularak akabinde
anlamına gelmektedir. 2004 hesap döneminde enflasyon düzeltmesi yapılmıştır. Uzun
süredir gündemde olmayan enflasyon düzeltmesi gibi kapsamlı
"Örneğin, kıdem tazminatı karşılığı, garanti gider karşılığı bir uygulamanın başlayacağı 31.12.2023 tarihine kadar
gibi karşılıklar Vergi Usul Kanununda sayılan karşılıklar geçecek sürenin etkin bir şekilde hazırlık ve planlama amacıyla
arasında yer almadığından enflasyon düzeltmesinde de kıdem kullanılması önem arz etmektedir.
tazminatı karşılığı veya garanti gider karşılığı olarak dikkate
alınmayacaklardır. Bir başka ifadeyle, bunların karşılık olarak Bu yazıda, Vergi Usul Kanunu uyarınca 31.12.2023 tarihli
ayrıldığı kaynağın, parasal olan veya olmayan kıymet olup ve Kanun’un 298/A maddesinde belirlenen şartların varlığına
olmamasına göre, enflasyon düzeltmesinde dikkate alınması bağlı olarak 2024 ve izleyen hesap dönemlerindeki mali
gerekir." tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasına dayanak
sağlayan düzenlemelere ve özellikli konulardan bazılarına yer
Bu kapsamda, 31.12.2003 itibariyle yapılan enflasyon verilmiştir. Enflasyon düzeltmesi uygulamasının kapsamı dikkate
düzeltmesi işlemlerinde, ihtiyari olarak (VUK’a göre zorunlu alındığında, özellikli konuların yalnızca yazıda belirtilenlerle
olmayarak) dönem karından kıdem tazminatı karşılığı ayıran sınırlı olmadığını belirtmekte yarar olacaktır.
mükelleflerin, izleyen yıla devreden geçmiş yıl karı karşılık tutarı
kadar düşük devretmiş ve bu da karşılık ayıran mükellefler için Geçmiş dönemde 2003 ve 2004 hesap dönemleri için uygulama
daha az enflasyon düzeltmesi zararı sonucunu doğurmuştur. Bu alanı bulmuş enflasyon düzeltmesi uygulamasıyla ilgili,
nedenle karşılık ayıran mükelleflerin kurumlar vergisi matrahının bahsi geçen geçmiş dönemlerde İdare’ce yapılmış Tebliğ ve
tespitinde, karşılık tutarının enflasyon farkı kadar kısım indirim Sirküler nezdindeki belirlemeler, 31.12.2023 tarihli ve izleyen
konusu yapılmıştır. hesap dönemlerindeki düzeltme için de rehber niteliğinde
görülebilecektir. Öte yandan, 31.12.2023 tarihli ve izleyen
Bu yaklaşımın, 31.12.2023 tarihli bilançonun VUK’un geçici dönemlerdeki enflasyon düzeltmesine yönelik Gelir İdaresi
33’üncü maddesi hükümlerine göre enflasyon düzeltmesine tabi Başkanlığı’nca yayımlanacak Tebliğ ve Sirküler gibi ikincil
tutulması sırasında da esas alınması durumunda; düzenlemelerin takip edilmesi önem arz etmektedir.

• VUK’a göre zorunlu olarak ayrılan karşılıkların
düzeltilmesinde; kaynağın parasal olan ya da olmayan kaynak
olma durumuna göre düzeltme yapılması,
• VUK’a uygun olmayan ve dönem karını etkileyen ihtiyari
karşılıkların ise düzeltme etkisinin vergi hesabında dikkate
alınması,

gündeme gelecektir. Bu yöndeki uygulamanın yerinde olacağı
düşüncesinde olmakla birlikte, bu konuda İdare tarafından
yapılacak ikincil düzenlemeler bünyesinde net bir açıklamaya
yer verilmesi uygun olacaktır.

7. Sonuç

Vergi Usul Kanunu’nun Geçici 33’üncü maddesi uyarınca
31.12.2023 tarihli (özel hesap dönemindeki firmalar için
2024 yılının içinde biten hesap döneminin son günü tarihli)
bilançolar, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına
bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır. Yine
ilgili madde uyarınca, 31.12.2023 tarihi itibariyle yapılacak bu
enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş
yıllar kâr/zararı hesabında gösterilecek; bu şekilde tespit edilen
geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmayacak, geçmiş yıl zararı zarar
olarak kabul edilmeyecektir.

Öte yandan, halihazırda yürürlükteki VUK’un mükerrer 298/A
maddesi ve TÜİK tarafından açıklanmakta olan yurtiçi üretici
fiyat endekslerinin (Yİ-ÜFE) seviyesi dikkate alındığında; 2024
hesap döneminde enflasyon düzeltmesi yapılması yüksek bir
ihtimal olarak görülmektedir.

Şirketlerin mali tablolarının bugüne kadar enflasyondan ne Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel
şekilde etkilendiğinin tespit edilmesi, ortaya çıkan sonuçların görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı
EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk
yorumlanması, enflasyon muhasebesinin 2024 ve izleyen iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla
dönemlere ilişkin vergi matrahlarını ne yönde etkileyeceğinin yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama
yöneticiler tarafından önceden bilinmesi karar alma yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını
aşamalarında belirleyici olacaktır. tavsiye ederiz.
Ekim 2023 Ekim 2023 9