Page 3 - EY-VG_Eylul_2023_v2

“(I) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan petrol ürünleri ile Malların işletmede kullanılması, ithal edilen ve üretim sonucu
(B) cetvelinde yer alan solvent ve benzeri ürünlerde verginin elde edilen malların ilk kullanımları şeklinde söz konusu
konusunu teşkil eden işlemler, bu malların ithalatçıları ile olabildiği gibi, kullanılmış malların yeniden kullanıma hazır
imalatçıları tarafından teslimidir. Buna göre (I) sayılı listede hale getirilmesi sonucunda da söz konusu olabilmektedir. ÖTV
yer alan malların ithali değil, ithalatçıları tarafından ilk teslimi açısından bu yazının da konu edindiği vergilendirme sorunu bu
vergiye tâbi olacaktır. Türkiye’de üretilen petrol ürünleri ve noktada meydana gelmektedir.
solventlerde ise verginin konusunu teşkil eden işlem, malların
rafineriler dahil imalatçıları tarafından teslimidir. Öte yandan, Yukarıda belirtilen mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde
rafineri dışında diğer kişi veya kuruluşların kapsama giren ÖTV’ye tabi malların yeniden kullanıma hazır hale getirilmesisin
ürünleri imal edip teslim etmeleri de verginin konusuna ardından işletmede kullanılmalarının verginin konusuna girip
alınmıştır… Özel tüketim vergisi, kapsamına giren her mala girmediğine ilişkin değerlendirmelere aşağıda yer verilmiştir.
bir kez uygulanacaktır. Bu nedenle, verginin kapsamına giren
malların vergi uygulandıktan sonraki el değiştirmeleri veya 2. Yeniden kullanıma hazır hale getirmenin
2
iktisapları, verginin konusuna girmeyecektir. ” ÖTV Kanunu düzenlemeleri ve idarenin verdiği
özelgeler kapsamında değerlendirilmesi
Yukarıda yer alan Kanun gerekçesi incelendiğinde, malların
rafineriler dahil olmak üzere imalatçılar tarafından yapılan 2.1. Mevcut düzenlemeler ve idarenin özelgeleri
teslimin verginin konusuna girdiği, rafineri dışında diğer kişi ve çerçevesinde vergilendirme sorununun tanımlanması
kuruluşların ise kapsama giren malları imal edip teslim etmeleri
halinde bu işlemlerin vergiye tabi olacağı anlaşılmaktadır. ÖTV’ye tabi malların yeniden kullanıma hazır hale getirilmesine
Dolayısıyla, kapsama giren malların vergiye tabi olmasının ilişkin süreçler belirtilirken; idare tarafından geri kazanım,
tespitinde, teslimi gerçekleştirenlerin imalatçı ya da rafineri rafinasyon, rejenerasyon gibi ifadeler kullanılmaktadır .
5
vasfını olup olmadığı, rafineri dışında diğer kişi ve kuruluşlar Bunların yanı sıra söz konusu malın mevcut niteliğini devam
açısından ise teslim öncesinde gerçekleştirdikleri işlemleri ettirmeye ilişkin “malın formunun korunması” gibi bir ifade
imalat olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği oldukça ya da süreçten de bahsedilebilir. Tüm bunlar, “ÖTV’ye tabi
önemli olacaktır.
malların yeniden kullanıma hazır hale getirilmesi” başlığı altında
değerlendirilebilecektir.
Türk Dil Kurumu sözlüğünde, rafine terimi sıfat olarak,
“kristalleştirme, damıtma gibi ayırma yöntemleriyle ÖTV’ye tabi malların, ÖTV’ye tabi olmayan malların imalat
istenmeyen maddelerden arındırılmış (yağ, petrol vb.)” olarak sürecinde kullanılması esasen bir sarf/tüketim niteliğindedir. Bu
3
tanımlanmıştır . Rafineri terimi ise Türk Dil Kurumu sözlüğünde sarfiyatın sonrasında, söz konusu malların yeniden kullanıma
4
“arıtımevi” olarak tanımlanmaktadır . Rafineriler, rafine konu edilmesinin vergisel açıdan sonucunun belirlenmesinde
işlemlerinin gerçekleştirildikleri yer olarak da düşünülebilecektir. esas olan unsur, bunların yeni bir üretim sonucu olarak mu
Bu çerçevede; rafineri mahiyetinde olmayanların imalat faaliyeti meydana geldiği, yoksa eski veya mevcut ürünün tekrardan
dışındaki işlemlere tabi tuttuğu malların teslimleri ÖTV’ye tabi mı kullanıldığıdır. Başka bir deyişle, geri dönüşüm ya da geri
olmayacaktır.
kazanım sonucu oluşan ürün, tamamen yeni bir ürün olarak
mı, yoksa ÖTV’si daha önce ödenmiş olan ürün olarak mı
Diğer taraftan, 4760 sayılı ÖTV Kanunu’nun 2’nci maddesinin değerlendirilecektir? .
6
1’inci fıkrasının e bendinde teslim, genel olarak, bir mal
üzerindeki tasarruf hakkının malik veya adına hareket Tamamen yeni bir ürün olarak yapılan değerlendirme ile, söz
edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesi konusu ürününün GTİP kodu itibariyle Kanuna ekli (I) sayılı
olarak düzenlenmiştir. Aynı maddenin 3’üncü fıkrasında ise, listede yer alması halinde malın ÖTV’ye tabi olduğu sonucuna
vergiye tâbi malların, vergiye tâbi olan malların imali dışında her varılacaktır. Oysa, malların bir defaya mahsus olmak üzere
ne suretle olursa olsun kullanılması, sarfı, işletmeden çekilmesi ÖTV’ye tabi olduğu düşünüldüğünde, yeni olmayan bir malın
veya işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru farklı defalarca kullanımının da (imalat ve rafinasyon içermeyen)
gibi namlarla verilmesi de teslim olarak sayılmıştır. Dolayısıyla, ÖTV açısından vergi doğurmaması gerekmektedir. İdare
yukarıda belirtildiği şekilde Kanun kapsamında verginin tarafından bu zamana kadar verilen özelgelerde, genel olarak,
konusuna giren malların;
geri kazanım sonucu elde edilen malların ÖTV’ye tabi olduğuna
ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Aşağıda bu özelgelere
• Vergiye tabi malların imalatı dışında işletmede kullanılması ilişkin detaylara yer verilmiştir.
vergiye tabi olurken,
• Verginin konusuna girmeyen malların işletmede kullanılması İlk olarak, Gelir İdaresi Başkanlığının 19.07.2006 tarih ve B.
da vergiye tabi olmayacaktır. 07.1.GİB.0.01.59/5901-50/55358 sayılı Özelgesi’nde; “…
atık madeni yağ geri kazanım tesisleri tarafından geri kazanılan

2 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu Gerekçesi, https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem21/yil01/ss870m.htm (Erişim Tarihi:
20.08.2023)
3 Türk Dil Kurumu Sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.08.2023)
4 Türk Dil Kurumu Sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.08.2023)
5 Bkz: İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 31/07/2014 tarih ve 39044742-135-1980 sayılı Özelgesi; Gelir İdaresi Başkanlığının 19.07.2006
tarih ve B.07.1.GİB.0.01.59/5901-50/55358 sayılı Özelgesi
6 Numan Emre Ergin, Geri Dönüşümcülerin ÖTV ile İmtihanı, https://vergialgi.com/geri-donusumculerin-otv-ile-imtihani (Erişim Tarihi:
22.08.2023)
Eylül 2023 3