Page 3 - EY-VG_Temmuz_2022_v2

pazarı da %5,7 küçülerek 63 bin 104 adede gerilemiştir. Bu Nasıl mı? Şöyle ki, işverenler çalışanlarının gelirini enflasyon
küçülmeye rağmen ÖTV gerçekleşmesindeki %200’e yakın karşısında korumak (reel ücret düzeylerini muhafaza etmek)
artışın gerekçesi enflasyon nedeniyle artan araç fiyatlarının üzere çalışan ücretlerine iyileştirmeler ve ek menfaatler
yarattığı “tarife kayması” sonucu, araç ÖTV oranlarının yüksek sağlamaya veya sağladıkları tutarları artırmaya başladı. Fakat
vergi tarifelere kaymasıdır. Artan araç fiyatları nedeniyle 13 söz konusu iyileştirmeler/artışlar yukarıda açıkladığımız “tarife
Ocak 2022’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile binek kayması” nedeniyle çalışana yansımamakta veya çalışana
otomobillere ilişkin ÖTV tarifesinde yeni matrah grupları yansısa da işverene olan maliyeti artmaktadır.
açılması ve yeni oranlar belirlenmesine rağmen bu sonuç
gerçekleşmiştir. Aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi tarife kayması işveren ile
çalışan arasındaki iş akdine bağlı olarak tarafları etkilemektedir.
Vergi tarifeleri ne sıklıkla güncellenmeli?
Brüt ücret anlaşması
Net ücret anlaşması (+ /-)
Enflasyonun ve hayat pahalılığının yüksek olduğu ülkelerde (+ /-)
“vergi tarifesi, vergi hadleri, istisna ve muafiyetlerin” her mali - Gelir vergisi tevkifatındaki artış
yıl öncesi güncellenmesi önemlidir. Aksi takdirde “tarife kayması nedeniyle gider ve nakit çıkışında
etkisi” daha büyük boyutlara ulaşabilir. artış (-)
İşveren - Nötr
- Kıdem tazminatı artışı (-)
Ülkemizde de bu güncelleme Vergi Usul Kanunu’ndaki “yeniden - SGK prime esas kazanç artışı
değerleme oranı” (yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim (tavan altında olanlar) (-)
ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre “üretici fiyatları - Brüt ücret artışı nedeniyle yıllık
genel endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artışı) ile beyan eşiğini aşılması (-) - Brüt ücretteki gelir
gerçekleştirilir. 2022’de Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) farklı Çalışan - Kıdem tazminatı artışı (+) vergisi tevkifat
maddelerinde yer alan tutarlar 2021 yılı yeniden değerleme artışının net ücreti
oranı olan %36,2 ile artırıldı. - SGK prime esas kazanç artışı azaltması (-)
(tavan altında olanlar) (+)
2022’de çalışanları yakından ilgilendiren bazı hadler ile GVK + Olumlu, - Olumsuz
tarifesi aşağıdaki gibidir:
Örneğin işvereni ile brüt ücretle anlaşan bir çalışanın ücret
Ödeme türü Tutar (TL) artışı, kümülatif gelirin artırması nedeniyle çalışanın vergi
Yemek fişi 34,00 tarifesinde bir sonraki dilime kayması ve daha yüksek verileme
Yol yardımı (Taşıma kartı) 17,00 nedeniyle ücretteki artış net gelire daha az yansımaktadır.
Diğer taraftan çalışanın net ücretle çalışıyorsa, bu durumda da
Yurt içi gündelik 71,00 tarife kaymasından kaynaklanan ücret artışına bağlı vergi yükü
(Örneğin 1.1.2022-30.6.2022 döneminde brüt
aylığı 4.702,30-5.361,54 TL arasında olanlar için) işverenin ücret giderlerini artırmakta ve işverenlerin ek ücret
artışı yapmaları gerçekleşememektedir.

Gelir dilimleri Vergi Oranı Örneğin, 2022’de vergiden istisna olan günlük 36,72 TL
32.000 TL’ye kadar %15 (KDV dahil) yemek bedeli ve 17 TL yol yardım tutarlarının
70.000 TL’nin 32.000 TL’si için 4.800 TL, fazlası %20 güncellenmesi gerekir. Hatta yemek fişi gibi vergiye tabi
olmayan ödemelerdeki sınır asgari ücretin belli oranı olarak
250.000 TL’nin 70.000 TL’si için 12.400 TL, fazlası %27 belirlenerek, tutarların güncel kalması sağlanmalıdır. Aksi
880.000 TL’nin 250.000 TL’si için 61.000 TL, fazlası %35 takdirde bu tutarları aşan ödemelerin vergiye tabi olması
880.000 TL’den fazlasının 880.000 TL’si için 281.500 %40 işverenlerin vergi yükünü artıracaktır.
TL, fazlası
Bu nedenle, çalışanlara yapılan ek iyileştirmelerin erimemesi,
Bu tabloya bakıldığında, ülkemizde gelir vergisi tarifesindeki işverenlere ek maliyetler yaratmaması için vergi mevzuatındaki
dilim bantlarının oldukça dar olduğu görülüyor. Tarife “istisna, muafiyet ve tarife” daha sık güncellenmelidir. Aksi
kaymasına karşı bu bantlarının daha geniş tutulması gerektiği takdirde iyileştirme girişimleri çalışanların satın alma güçlerinde
kanaatindeyiz. Böylece Anayasamızın adalet ve eşitlik ilkelerinin istenen etkiyi sağlamayacaktır. Ayrıca ücretlileri enflasyona
uygulanması sağlanabilecektir. karşı koruyacak mali teşviklerin alınması T.C. Anayasası’ndaki
sosyal devlet ilkesinin de bir gereği olduğunu hatırlamakta fayda
Çalışanlara sağlanan enflasyon zammına vergi var.
desteği neden şart?
Bu yazı Ekonomist dergisinin 26 Haziran 2022 tarihli
TÜİK’in Mayıs 2022 istatistiklerine bakıldığında TÜFE Aralık 2022/13. sayısında yayınlanmıştır.
2021 ayına göre %35,64, Mayıs 2021’e göre %73,50 oranında;
Yİ-ÜFE ise Aralık 2021'e göre yüzde 51,43, Mayıs 2021’e
göre ise %132,16 artış göstermiştir. Dolayısıyla 2022 yılında Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel
çalışanlara yapılan bazı ödemelere uygulanan istisna ve görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı
muafiyetler bu dönemdeki enflasyon artışının gerisinde kalarak EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk
iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla
eridi. Bu erime hem işverenleri hem de çalışanlar (özellikle yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama
çalışanları) olumsuz etkiliyor. yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını
tavsiye ederiz.
Temmuz 2022 3