Page 10 - EY-VG_Haziran_2022_v2

Diğer taraftan, yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde, değer artış kazancına (veya kaybına) tekabül eden kısmı gibi
geliri dahil etme kuralına ilişkin hesaplama aşağıdaki şekilde bazı gelir unsurları kârdan (veya zarardan) düşülür.
yapılacaktır.
GloBE hükümleri, efektif vergi oranının hesaplanmasında
Örnek: zararların mahsubuna izin vermekte ve belirli sabit getirileri
hariç tutmak için formüle dayalı bir düzenleme oluşturulmasını
Parent Co öngörmektedir. Efektif vergi yükü hesabına dahil edilen vergiler
(Ana Şirket) genel olarak direkt vergiler (Net kâr üzerinden alınan vergiler,
A Ülkesi Ödemeler üzerinden alınan vergiler, Dağıtılan kâr payları
üzerinden alınan vergiler, Dağıtılmayan kâr payları ve sermaye
üzerinden ödenen vergiler, KEYK kapsamında ödenen vergiler)
olmakla birlikte efektif vergi yükü hesabında dahil edilmeyen
vergiler dolaylı vergiler (KDV, İşlem üzerinden alınan vergiler,
Dijital Hizmet Vergisi, Damga Vergisi, Ücretlerden kesilen
X Co Y Şubesi Z Co vergiler, Emlak vergisi) olarak belirtilmiştir.
B Ülkesi C Ülkesi D Ülkesi
IV. Değerlendirmelerimiz
100$ gelir 50$ gelir 70$ gelir
20$ vergi 5$ vergi 0$ vergi
Asgari küresel vergi oranı uygulaması ve GloBE Önerisi’nin
efektif olarak işleyebilmesi için dünya genelinde bir uzlaşı
IIR kapsamında minimum efektif vergi oranı %15'tir. sağlanması gerekmektedir.

GloBE önerisine ilişkin çalışmaların tamamlanması için
• A ülkesi, IIR ve UTPR’ı uygulayan kuralları yürürlüğe dijitalleşme ve küreselleşme dolayısıyla vergi alanında ortaya
koymuştur. çıkan sorunlarla mücadele için OECD’nin temelini atmış olduğu
• X Co 100$ gelir elde eder ve B ülkesinde 20$ vergisi öder. çalışmanın uzlaşıya varan ülkelerin de desteğiyle tamamlanması
• C Ülkesindeki şube 50$ gelir elde eder ve 5$ C ülkesinde ve ülke mevzuatlarına uygulanacak hale getirilmesi gerekecektir.
vergi öder. C Ülkesi şubesinin geliri, A ülkesi - C ülkesi
anlaşması hükümleri uyarınca A ülkesinde vergiye tabi Ayrıca, uygulanabilirlik açısından IIR ve UTPR’ın ülke yerel
değildir. mevzuatlarına eklenmesi; ikili ÇVÖA’ların da STTR ve SOR’u
• Z Co, 70 $ gelir elde eder ve D ülkesine vergi ödemez. barındıracak şekilde güncellenmesi gerekecektir.
GloBe önerisinin yürürlüğe girdiğini varsayacak olursak,
IIR kapsamında, Parent Co'nun vergisel sonuçları aşağıdaki gibi önerinin yaratacağı en önemli sonuçlardan birisi ülkelerin
olacaktır:
yatırım çekmek amacıyla uyguladıkları kurumlar vergisi indirim
yarışı üzerinde yaratacağı etkidir. Kurumlar vergisi yarışına
• IIR, X Co’da geçerli değildir çünkü X Co’nun geliri minimum katılan ülkeler genellikle gelişmekte olan ülkeler olup Türkiye de
ETR'yi aşan bir oranda vergilendirilir. bu yarışın içerisinde yer almaktadır. Her ne kadar Türkiye 2022
• Y şubesinin geliri minimum %15'in altında bir ETR'de yılı itibariyle kurumlar vergisi oranını %23 olarak belirlemiş
vergilendirilir. Bu nedenle A Ülkesi, Y şubesinin ETR'sini %15'e olsa da yatırımcılara sağlanan teşvikler ile efektif vergi oranı
kadar getirmek için Ana Şirkete bir ilave vergi uygular. Bu %15’in (GloBE önerisinde yer alan kurumlar vergisi oranı) altına
kapsamda, ek vergi, (50$*%15)-5$=2,5$ olacaktır. düşmektedir. Buna göre, GloBE kuralları, Türkiye’de fazla sayıda
• Z Co'nun geliri D ülkesinde vergiye tabi değildir. Bu nedenle A vergi muafiyetinden yararlanan Çok Uluslu İşletmelerin vergi
ülkesinde Parent Co, Z Co'nun geliri üzerinden %15'lik vergi yükünün artmasına sebebiyet verebilecektir. Aynı zamanda,
oranına tabi olacaktır (70*%15=10,5$). en az %15 efektif vergi oranı önerisinin yatırım cazibesi olan
• Toplamda A ülkesinde ödenecek ek vergi 13$ (10,5$ + 2,5 $). gelişmekte olan ülkeler için doğrudan yatırım çekme konusunda
dezavantaj yaşatması beklenmektedir.
GloBE matrahı, Çok Uluslu Şirketler grubunun konsolide finansal
tablolarından yola çıkılarak her bir bağlı şirkete atfedilen kâr Asgari küresel vergi oranının Covid-19 salgının yarattığı finansal
(veya zarar) tutarıdır. yükleri bertaraf etmek isteyen ve kurumlar vergisi indirimi
yarışında yer almak istemeyen veya bu yarıştan olumsuz
GloBE matrahı hesaplanırken ilişkili kurumlardan elde edilen etkilenen ülkeler açısından değerlendirildiğinde düşük kurumlar
gelirler; ilişkili kurumların hisselerinin satışından elde edilen vergisi oranının sonunun geldiği söylenebilmektedir.
değer artış kazancı (veya kaybı), GloBE kapsamına giren vergiler,
cezalar ve usulsüz para aktarımları gibi gider unsurları kâra 14 Mart 2022’de Pillar II Model Kurallar’a ilişkin Uygulama
(veya zarara) eklenir, ayrıca, bağlı şirketler arasında dağıtılan kâr Rehberi yayımlanmış ve genel yoruma açılmıştır. Söz konusu
payları, belirli bir orandan daha fazla iştirak edilen kurumların Kurallar’a ilişkin yapılan yorumlara OECD’nin web sitesinden
4
hisselerinin satışından elde edilen değer artış kazancı (veya ulaşılabilmektedir. Öte yandan, küresel asgari vergi
kaybı), hisselerin piyasa değeri baz alınarak hesaplanan değer uygulamasının 2024 yılında yürürlüğe girmesi beklenmekte
artış kazançlarının (veya kaybının), satıştan elde edilen asıl olup, ilgili sisteme yönelik olarak Türkiye’nin de 2022-2023 yılı
içerisinde yasal düzenlemeler yapması beklenmektedir.

4 https://www.oecd.org/tax/beps/public-comments-received-on-the-implementation-framework-of-the-global-minimum-tax.htm

10 Haziran 2022 - “Uluslararası Vergilendirmede Gündem” özel sayısı