Page 5 - EY-VG_Haziran_2022_v2

dağıtılmasını hedeflemektedir. Çok uluslu şirketlerin kazancın beklenmektedir. Bir başka deyişle, vergi gelirlerinin ülkeler
elde edildiği ülkede fiziki varlığı (işyeri) olmasa da bu kazançlar nezdinde dağılımı değişiklik gösterecektir. Diğer pazar ülkelere
üzerindeki vergileme hakkını mukim oldukları ülkelerden, ticari aktarılması öngörülen kâr tutarının 125 milyar ABD doları
6
faaliyette bulundukları ve kazanç elde ettikleri ülkelere tekrar olacağı düşünülmektedir. Uluslararası vergi sisteminin istikrara
dağıtılmasını amaç edinmektedir. 2 kavuşturulması, vergi mükellefleri ve vergi idareleri için artan
vergi kesinliği de hiç şüphesiz ki ek faydalar sağlayacaktır.
OECD, Pillar I ile birlikte çok uluslu şirketlerin vergi matrahını bir
bütün olarak görmeyi ve işletmenin vergi matrahını elde edildiği Bu uygulama ile birlikte ülkeler arasında vergi gelirlerinin
ülkeye göre dağıtmayı amaçlamaktadır. Hayata geçirilmesi dağılımında önemli bir değişiklik olacağı ve bu kapsama giren
planlanan bu uygulama ile çok uluslu şirketlerin bahse konu çok uluslu şirketlerin vergisel açıdan avantaj sağlayacak ülkelere
faaliyetlerine ilişkin işlemlerinden elde edecekleri kazançlara vergi motivasyonu ile yatırım yapmasının önüne geçilebileceği
göre vergilendirilmesini ve elde edecekleri bu kazançların hangi söylenilebilir. Çok uluslu şirketlerin ticari kazançları için geçerli
ülkeye hangi dağıtım anahtarına göre dağıtılması gerektiği olan kâr tahsisi ve bağ kurallarındaki bu önemli değişiklikler,
yönünde belirleme sağlanacaktır. uluslararası vergi sistemini yeni iş modellerine uyarlama
ve haksız vergi rekabetini önleme konularında önemli rol
Pillar I ile “Tutar A” ve “Tutar B” olmak üzere iki farklı gelir oynayacaktır.
katmanı tanımlanmıştır.
Diğer taraftan, Türkiye henüz Pillar I’a ilişkin bir aksiyon
Küresel cirosu 20 milyar Euro olan ve vergi öncesi kârlılığı almamıştır. Buna ek olarak, OECD Genel Sekreteri Mathias
%10'un üzerinde olan regüle finansal hizmetler ve yer altı Cormann’ın 24 Mayıs 2022 tarihinde yaptığı açıklamaya göre,
kaynaklarını (petrol, doğal gaz, maden) çıkarma sektörleri Pillar I’ın uygulanmasına yönelik çok taraflı bir sözleşmenin
dışında faaliyet gösteren çok uluslu işletmelerin elde ettikleri büyük olasılıkla planlanandan (2023 yılı) daha sonra
gelirler Tutar A kapsamında olacaktır. İlgili ülkede 1 milyon Euro tamamlanacağı ve bununda yeni kuralların yürürlüğe girme
ve üzeri gelir elde edilir ise (gayri safi yurtiçi hasılası 40 milyar tarihinin ertelenebileceği (tahminen 2024 yılı) anlamına geldiği
Euro olan gelişmekte olan ülkelerde 250 bin Euro ve üstü), anlaşılmaktadır. Ancak, Pillar I'ın aksine, Pillar II'nin teknik
kârın artan kısmının %25'i gelire dayalı bir dağıtım anahtarı çalışmalarının tamamlandığını ve yeni kuralların uygulanmasının
kullanılarak kapsam dahilindeki çok uluslu şirketin bağa sahip ülkelere bağlı olduğunu da belirtmiştir.
olduğu pazar ülkesine tahsis edilebilecektir. Özetle, çok uluslu
şirketler sadece mukim oldukları ülkelerde değil aynı zamanda Pillar I ve dijital hizmet vergisi
faaliyet gösterdikleri ve bağ oluşturdukları diğer ülkelerde de
vergilendirilecektir. Ayrıca, 20 milyar Euro olan küresel ciro Dijital dünya ekonomisinin çok büyük bir kısmını oluşturan
eşiği, yedi yıllık bir izleme süresi sonunda 10 milyar Euro’ya şirketler tüm dünya pazarında yüksek miktarlarda kâr
3
indirilebilecektir. A Tutarı kapsamında karşımıza çıkan bağ elde etseler de faaliyette bulundukları ülkelerin vergi
kuralına ek olarak, gelir kaynağı sağlama (“revenue sourcing”) makamlarına yeterince katkı sağlamamaktadırlar. Pillar I’ın
kuralı da önem arz etmektedir. Bu kural, A Tutarı amaçları çok uluslu şirketlerin vergilendirilmesine ilişkin mevcut bazı
doğrultusunda gelirin nereden kaynaklandığını belirlemek için düzenlemelerin yerini alması beklendiği gibi ülkelerin son
kullanılacaktır. Böylelikle gelir, mal veya hizmetlerin kullanıldığı yıllarda dijital şirketleri vergilendirmek için uygulamaya koyduğu
veya tüketildiği nihai pazar ülkelerinden sağlanabilecektir. bazı tek taraflı politikalarında karşısında durduğu bir gerçektir.
Kapsam dahilindeki çok uluslu şirket, gelir kaynağı bulma Bunun en yaygın örneği ise büyük dijital şirketlerin gelir akışları
kurallarını uygularken, çok uluslu şirketlerin belirli gerçeklerine üzerinden alınan bir vergi olan dijital hizmetler vergisidir
4
ve koşullarına dayanan güvenilir bir yöntem kullanmalıdır. (“DHV”). Pillar I, birçok büyük dijital şirket de dahil olmak üzere,
kârların vergilendirildiği ülkeleri adil bir şekilde belirlemeye
Tutar B ise çok uluslu şirketlerin ilgili ülkede faaliyet gösteren odaklandığından, 2023 yılının sonunda tamamlanması beklenen
şirketinin temel pazarlama ve dağıtım faaliyetlerinden elde bir geçiş süresi sonrasında ilgili ülkelerce yürürlüğe girmiş
edeceği ve vergilendirileceği tutarı temsil etmektedir. Buna DHV'lerin yürürlükten kaldırılması beklenmektedir.
göre, B Tutarı olan sabit gelir için hangi kontrollü işlemlerin ve
temel pazarlama/dağıtım faaliyetlerinin nitelendirileceğinin 21 Ekim 2021 tarihinde Avusturya, Fransa, İtalya, İspanya,
tanımlanması ve transfer fiyatlandırması kurallarına uygun Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'nden yapılan ortak
belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca B Tutarı, daha spesifik bir bir bildiri ile Pillar I kurallarının yürürlüğe girmesi sonrasında
gelire atıfta bulunduğu için, A Tutarı'nın kapsam sınırlamalarına dijital hizmet vergilerini ve çözümün yürürlüğü öncesindeki
5
tabi değildir. geçiş döneminde toplanan vergilerin mahsubu için bir plan
ortaya koymuştur. 22 Kasım 2021 tarihinde ise Türkiye Hazine
Pillar I’ın hayata geçirilmesi sonucu belirli ülkelerde halihazırda ve Maliye Bakanlığı, Türkiye'nin de diğer ülkeler ile aynı şartları
vergilenen gelirlerin her yıl diğer pazar ülkelere aktarılması kabul ettiği Türkiye ve ABD ortak beyanını duyurmuştur.
7
2 https://www.oecd-ilibrary.org/sites/00a77eb4-en/index.html?itemId=/content/component/00a77eb4-en
3 https://www.oecd.org/tax/beps/statement-on-a-two-pillar-solution-to-address-the-tax-challenges-arising-from-the-digitalisation-of-the-
economy-october-2021.pdf
4 https://www.ey.com/en_gl/tax-alerts/oecd-releases-pillar-one-public-consultation-document-on-draft-nexus-and-revenue-sourcing-rules
5 https://www.oecd-ilibrary.org/sites/fa155821-en/index.html?itemId=/content/component/fa155821-en
6 https://www.oecd.org/tax/beps/brochure-two-pillar-solution-to-address-the-tax-challenges-arising-from-the-digitalisation-of-the-economy-
october-2021.pdf
7 https://www.ey.com/en_gl/tax-alerts/turkey-announces-joint-statement-with-the-united-states-on-unilaateral-measures-compromise-digital-
services-tax
Haziran 2022 - “Uluslararası Vergilendirmede Gündem” özel sayısı 5