Page 15 - EY-VG_Aralik_2019_v4

Söz konusu maddede belirtildiği üzere gayrimenkullerin, elektrik getirilmiştir. Bu yöntemde oran, normal amortisman oranının
üretim ve dağıtım varlıklarının ve gemilerin kiracıları veya iki katı olacak olup her yıl aynı oran, önceki yıllara ait birikmiş
işletme hakkı sahipleri tarafından yapılan ve bunların iktisadi amortismanların indirildiği değere uygulanması şeklinde
2
kıymetlerini devamlı olarak artıran giderler, özel maliyet bedeli gerçekleşir. Azalan bakiyeler usulünde de her yıl eşit yüzde
olarak aktifleştirilecektir. Bu giderlerin ne şekilde itfa edileceği uygulanmaktadır. Son yıl ise kalan tutar tamamen yok edilir.
hususunda kanun maddesinde “eşit yüzdeler” ifadesi kullanılmış Ancak burada da son yıla isabet eden tutarın yine aynı yüzdelik
olup kira süresine göre eşit yüzdelerce itfa edilecektir. içinde kaldığı düşünülebilir.

333 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde kira Özel maliyetlerin itfası maddesinde hangi amortisman yöntemi
süresi belirlenmemiş gayrimenkullere ilişkin özel maliyet uygulanacağı veya hangisinin uygulanmayacağı noktasında
bedellerinin ne şekilde itfa edileceği düzenlenmiştir. Buna göre bir belirleme yapılmamıştır. Eşit yüzde ifadesini göz önüne
söz konusu özel maliyet bedelleri faydalı ömrü beş yıl kabul aldığımızda iki amortisman yönteminin de uygulanabileceği
edilerek her yıl %20 oranıyla itfa edileceklerdir. Gayrimenkulün hususu değerlendirmeye alınabilecektir.
uzun süreli kiralamalarında ise nasıl itfa edileceği konusu
tartışmalıdır. Ancak Kanun’un ruhuna uygun olan kira süresi Vergi idaresinin görüşü
boyunca amortismana tabi tutulmasıdır.
Vergi idaresinin özelgelerinde yer alan ve tartışmaya
Kanun maddesinde amortisman yöntemi normal veya azalan yer verilmeyecek şekilde kabul edilen ortak görüş kanun
bakiye şeklinde belirlenmemiş olup yalnızca eşit yüzdelerle itfa maddesindeki eşit yüzdelerle itfa hükmünün eşit miktar ve
edilmesi ifadesi kullanılmakla yetinilmiştir. Bu hususta öncelikle tutarda anlaşılması gerektiği ve bu sebeple azalan bakiyeler
amortisman yöntemlerine bakmamız gerekecektir. usulü ile amortisman yönteminin uygulanamayacağı
yönündedir.
Amortisman yöntemleri
Nitekim Adana Vergi Dairesi Başkanlığınca verilen özelgede özel
Özel maliyet bedellerinin itfa edilmesi hususunda biri normal maliyet bedellerinin kira süresince eşit tutarlarda amortismana
amortisman diğeri azalan bakiyeler usulüyle amortisman olmak tabi tutulması gerektiği açıkça ifade edilmiştir.“…Yukarıdaki
üzere iki amortisman yöntemini değerlendirebiliriz. açıklamalara göre; şirketinizce kiralanan arsa üzerine yapılan
fabrika binası ile idari bina inşaatına ait normal bakım, tamir ve
VUK’un “Normal amortisman” başlıklı 315. maddesinde; temizleme giderleri dışındaki harcamaların, iktisadi kıymet için
“Mükellefler amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Maliye yapılan değer artırıcı nitelikteki giderlerden olması nedeniyle,
Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. özel maliyet bedeli şeklinde aktifleştirilmesi (264-Özel
İlân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı Maliyet Hesabında izlenmesi) ve kira süresince eşit tutarlarda
ömürleri dikkate alınır.” şeklinde açıklanmıştır. amortisman yoluyla itfa edilmesi mümkün bulunmaktadır.”
şeklinde görüş bildirilmiştir. 3
Normal amortismanı, iktisadi kıymetin belirli süre içerisinde,
eşit miktarlarda olmak suretiyle her yıl itfa edilmesi olarak Vergi idaresince kabul edilen görüş bu olmakla birlikte
tanımlamak mümkündür. uygulamada da vergi inceleme elemanları tarafından eşit
tutarlarda amortismana tabi tutulması gerektiği ve bu sebeple
Diğer bir yöntem olarak azalan bakiyeler yöntemiyle ilgili azalan bakiyeler yönteminin uygulanmayacağı hususunda görüş
ise VUK’un “Azalan bakiyeler usulüyle amortisman” başlıklı birliği bulunmaktadır.
mükerrer 315. maddesinde;
Türk vergi hukukunda yorum
“Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerden dileyenler,
amortismana tabi iktisadi değerlerini, azalan bakiyeler üzerinden VUK’un “Vergi kanunlarının uygulanması ve ispat” başlıklı 3.
amortisman usulü ile yok edebilirler. maddesinde; “Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder.
Bu usulün tatbikinde; Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri,
1. Her yıl, üzerinden amortisman hesaplanacak değer, evvelce konuluşundaki maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri
ayrılmış olan amortismanlar toplamının tenzili suretiyle tespit ve diğer maddelerle olan bağlantısı göz önünde tutularak
olunur. uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
2. Bu usulde uygulanacak amortisman oranı %50'yi geçmemek
üzere normal amortisman oranının iki katıdır. Bu düzenlemeden de anlaşıldığı gibi lafzın açık olmadığı
3. Bu usulde amortisman süresi normal amortisman nispetlerine durumlarda yorum müessesesi gündeme gelir.
göre hesaplanır.
Bu sürenin son yılına devreden bakiye değer, o yıl tamamen yok Yorum kavramı ise kanunun bütününe hâkim olan esaslara
edilir.” göre belirli bir kanun hükmünün ifade ettiği gerçek anlamın
4
meydana çıkarılması için yapılan faaliyet olarak tanımlanabilir.
hükümlerine yer verilmiştir. Söz konusu hükmün lafzına baktığımızda eşit yüzde denilmesi
suretiyle itfa yöntemi belirtilmiştir. Bu ifadenin eşit miktarı mı
Azalan bakiyeler usulü yöntemi yatırım ve teşvikin kastettiği yoksa diğer madde hükümlerinden farklı olarak eşit
desteklenerek üretim ve verimliliğin artırılması amacıyla yüzde demesinin başka bir anlamı mı olduğu konusunda lafzın
2 Şükrü KIZILOT, Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, Ankara, Yaklaşım Yayıncılık, 1994, s. 2738-2743.
3 Adana Vergi Dairesi Başkanlığının 21/05/2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.01.17.02-VUK.272.327-11 sayılı özelgesi
4 Turgut AKINTÜRK, Medenî Hukuk, Yeni Medenî Kanuna Uyarlanmış Genişletilmiş Onüçüncü (13.) Bası, İstanbul: Beta, 2008
Aralık 2019 Aralık 2019 15