Page 2 - EY-VG_Eylul_2019_v3

Vergide Gündem
Abdulkadir Kahraman

Ücret bordrosu kalemlerinin yansıtılmasında
KDV uygulaması

2308 sayılı “Şirketlerin Müruru Zamana Uğrayan Kupon Tahvilât ve Hisse Senedi
Bedellerinin Hazineye İntikali Hakkında Kanun” uyarınca Hazineye aktarılan kâr payları
için Anayasa Mahkemesi 10/04/2019 tarih ve E. 2018/136, K. 2019/21 Nolu Kararı
ile “şirketin ortaklarına ödenmesine karar verilen ancak ödeme işlemi yapılmayan kâr
paylarının hazineye aktarılmasına ilişkin itirazın Anayasa'ya aykırılığına karar vererek,
12.06.1933 tarih ve 2308 sayılı Kanun’un 1, 2, 3 ve 4. maddelerini” iptal etti ve Karar
20.06.2019 tarihli Resmî Gazetede yayımlandı.

Karar öncesinde, zamanaşımına uğrayan kâr payları 2308 sayılı Kanunla Hazineye
aktarılmaktaydı. AYM, bu uygulamaya dur dedi. Sermaye piyasaları ve şirket
özkaynakları açısından önemli bu kararın gerekçelerini ve vergilemesini inceleyelim.
Kâr isteme hakkı düşer mi?

Şirketler genelde kâr amacı için kurulurlar. Kâr payı hakkı, ortakların paylarına bağlı
şirketteki temel haklarından biridir. Türk Ticaret Kanunu’nda açıkça düzenlenmiştir.
Halka açık şirketler için Sermaye Piyasası Kanunu’nda ek düzenlemeler yapılmıştır. Hem
TTK hem de SPK düzenlemelerinde “kâr payı” hakkının kullanılmasında 6098 sayılı Türk
Borçlar Kanunu'nun (TBK) 146. ve 147. Maddeleri düzenlemeleri ile AYM Kararının
yayımına kadar 2308 sayılı Kanun’un 1. maddesi uyarınca 5 yıllık “hak düşürücü
zamanaşımı süresi” esastır.

Ancak AYM, 2308 sayılı Kanun uygulamasına dur dedi. Neden?

AYM’nin iptal gerekçeleri

AYM iptal gerekçelerini şu şekilde açıklıyor:

• Anayasa güvencesindeki mülkiyet hakkının; ekonomik değer ifade eden ve değeri
parayla ölçülebilen tüm mal varlıklarını kapsadığı; kişiye başkasının hakkına zarar
vermemek ve kanunların koyduğu sınırlamalara uymak koşuluyla kişiye, sahibi olduğu
malı dilediği gibi kullanma, getirilerinden yararlanma ve tasarruf etme imkânı veren
bir hak olduğu, sahibine tanıdığı hakların kullanımının kısıtlanmasının bu hakka
müdahale olduğu,

• Sermaye şirketlerine ait hisse/pay senetlerinin ve tahvillerinin zamanaşımına uğrayan
faiz, kâr ve ikramiye gibi menfaatlerinin “5 yılda”, pay senetleri ve tahvillerinden
bedele inkılap etmiş olanlarının zamanaşımına uğrayan bedellerinin “10 yılda”
Hazineye aktarımının “mülkiyet hakkına müdahale olduğu”,

• “Hak düşürücü zamanaşımının” mülkiyet hakkı bakımından değişiklik yaratmayacağı
ve zamanaşımı ile alacak haklarının “eksik borca” dönüştüğü; borçlunun borcu öderse
ifanın geçerli bir ifa olduğu, fakat borçlunun borcu ifa etmeyebileceği,

• Zamanaşımı ile borç karşılığı olarak şirkette bulunan değerlerin, zamanaşımı
sonrasında şirketin serbestçe tasarruf edebileceği öz varlığa dönüştüğü,

2 Eylül 2019