Page 5 - EY-VG_Eylul_2019_v3

Vergide Gündem
M. Fatih Köprü

İşsizlik ödeneğinden yararlanma şartları

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) her ay; işgücü, istihdam ve işsizlik gibi verileri açıklıyor.
İşsizlerin bir kısmı geçici bir süreyle de olsa işsizlik ödeneği alabiliyor, çoğunluğu ise bu
imkandan yararlanamıyor.

Peki, bu kadar işsiz varken işsizlik sigortasının durumu ne? Kaç kişi işsizlik sigortasından
yararlanabiliyor? İşsizlik fonu ne durumda? Bu ve bunun gibi sorulara ilişkin istatistiki
bilgiler ise İŞKUR’un aylık olarak yayınladığı bültenlerde yer alıyor.

Biz de bu hafta, İŞKUR verileriyle beraber, işsizlik ödeneği alabilmenin şartları, ödeneğin
tutarı ve süresi gibi konuları değerlendirdik.

Fon varlığı 130 milyar

Nisan 2019 bülteninde, işsizlik sigortasının uygulanmaya başladığı Mart 2002’den Nisan
2019 sonuna kadar yaklaşık 11 milyon 552 bin kişinin başvuruda bulunduğu, 7 milyon
54 bin kişinin işsizlik ödeneği almaya hak kazandığı belirtiliyor. Yaklaşık 17,5 yıllık bu
sürede ödeme yapılan toplam tutar ise sadece 25 milyar 951 milyon lira seviyesinde.

2019 Nisan ayına baktığımızda ise önceki dönemlerden ödemesi devam edenlerle
birlikte 657 bin 387 kişi için 654 milyon 531 bin lira ödeme yapıldığı görülüyor.

Bültende işsizlik sigortası fon durumuna ilişkin istatistikler de paylaşılıyor. Buna göre
2019 yılı Ocak-Nisan döneminde; fonun gelirleri 11,9 milyar lirayken, giderleri ise 9,4
milyar lira olarak gerçekleşmiş durumda. Fonun gelirlerinin büyük kısmı işsizlik sigortası
prim kesintilerinden oluşuyor. Giderlerin arasında ise işsizlik ödeneği 3,2 milyar lira,
teşvik ve destekler için yapılan ödemeler 2,6 milyar lira olarak yer alıyor. Son olarak
bültende, 2019/Ocak-Nisan gelir gider farkı da dahil olmak üzere Nisan sonu itibarıyla
fon varlığının 130,2 milyar liraya ulaştığı belirtiliyor.

Prim kesintileri

Fonun gelirlerinin büyük kısmının işsizlik sigortası primlerinden oluştuğunu söylemiştik.
Bu primler sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanıyor. Söz konusu
kazancın yüzde 1’i işçinin ücretinden kesiliyor, yüzde 2’si kadar bir tutar ise işveren
tarafından hesaplanıp sigorta primleri ile birlikte aylık olarak SGK’ya yatırılıyor. Bu tutara
Devlet de bir katkı sağlıyor. Onun katkı oranı da yüzde 1 olarak belirlenmiş durumda.

Prime esas kazanç asgari ücretten (2.558,40 lira) az olamıyor. Bir de tavan uygulaması
var. Yani alınan brüt ücret 19 bin 188 liradan fazla olsa bile hem SGK primleri hem de
işsizlik sigorta primleri bu tutar üzerinden hesaplanıyor.

Buna göre her bir çalışan adına aylık olarak ödenen işsizlik sigortası primi (işçi,
işveren ve devlet katkısı dahil) 102 lira ile 768 lira arasında oluyor. Bu primler SGK’ya
ödenmekle birlikte, daha sonra kurum tarafından aylık olarak işsizlik fonuna aktarılıyor.

İsteğe bağlı sigortalılardan işsizlik sigortası primi ödeyenler için devlet katkı yapmıyor,
bunlardan yüzde 1 sigortalı ve yüzde 2 işveren payı alınıyor.

Eylül 2019 Eylül 2019 5