Page 2 - EY-VG_Ekim_2020_v5

Vergide Gündem
Abdulkadir Kahraman

Çalışan ve işverene kümülatif matrah yükü!

Beyannameli mükellef

2019 yılı sonunda “dijital hizmet vergisi” gibi yeni vergiler ihdas edilirken, Gelir Vergisi
Kanunu’nda da (“GVK”) değişiklikler yapılarak; Türkiye’de “yeni ekonomik gelişmelere
uyum, ekonomik program hedeflerinin gerçekleştirilmesi, vergide adalet, vergi rekabeti,
basitlik, etkinlik ve verimlilik ilkeleri çerçevesinde, ‘beyanname veren mükellef’ sayısının
artırılması” hedeflendi. Böylece, belirli bir tutarı aşan gelir vergisinden istisna serbest
meslek ile belirli bir tutarı aşan ücret gelirlerinin yıllık beyannameyle beyan edilmesi
zorunlu hale getirildi.

7194 sayılı Kanun’la yapılan değişikliklerin uygulamasına ilişkin açıklamalar 311
seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile yapılarak, 7’nci bölümü ücret gelirlerinin
vergilendirilmesi açıklamalarına ayrıldı.
İşverenin stopaj sorumluluğu

İşverenlerin çalışanlarının ücretlerinden vergi kesintisi yaparak vergi dairesine ödeme
ödevi, Vergi Usul Kanunu’nun 8’inci maddesindeki “vergi sorumlusu” hükmünden
doğmaktadır. Bu sorumluluk gereği işverenler, kesilen verginin ödenmesi bakımından
vergi dairesinin muhatabı olup, vergiler ödenmediğinde bu vergilerden sorumludurlar.
Türkiye’de ücretler kaynakta kesinti (stopaj) suretiyle vergilendirildiğinden; işverenlerin
“vergi sorumlusu” sıfatıyla çalışanlarının ücretlerinden gelir vergisi kesinti yapma ve
ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Kümülatif matrah esası

7194 sayılı Kanun’un uygulamasıyla ilgili 311 seri numaralı Tebliğ yayımlanana kadar
işverenler, vergi sorumlusu olarak bir takvim yılında kendi ücret ödemeleri dışında
çalışanlarının diğer işverenlerden elde ettiği ücret ödemeleri veya yıl içinde çalışmaya
başlayan ücretlilerin önceki işverendeki ücretlerini içeren “kümülatif gelir vergisi
matrahını” takip etmeleri gerekmiyordu. Her işveren ödediği ücrete, diğer işveren veya
işverenlerin ödediği ücretle bağlantı kurmaksızın (kümülatif vergi matrahı) tevkifat
uygulamaktaydı.

Ancak 311 seri numaralı Tebliğ’in 21’inci maddesiyle “özel sektör işyerlerinde birden
fazla işverenin yanında çalışanların durumu” başlığıyla yeni açıklamalar yapıldı. Tebliğ
açıklaması ile aynı takvim yılı içinde tek işverenden elde edildiği kabul edilen ücretlerin
“kümülatif matrah esas alınmak suretiyle vergilendirilmesi” esas alındı. Tek işverenden
elde edilen ücretler açısından bu açıklama malumun ilanı ve GVK hükümlerinin bir
gereğidir.

Fakat bu açıklamaya ilave olarak, “aynı takvim yılı içinde iş değiştiren çalışanın, ücret
gelirine ilişkin gelir vergisi matrahını yeni işverenine bildirerek ücretinin gelir vergisi
tarifesine göre önceki işverenden elde ettiği gelirleri de kapsayan kümülatif matrahı
esas alınmak suretiyle vergilendirilmesini talep edebileceği” belirtilerek; çalışanın böyle
bir talebi olduğunda “yeni işveren kümülatif matrahı dikkate alarak tevkifat yapar”
açıklaması yapıldı.

Tebliğ’de, 7194 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik sonrasında bir takvim yılında
birden fazla işverenden elde ettiği ücret gelirleri kümülatif matrah esas alınarak
vergilenen çalışanın, ücret gelirlerini yıllık beyannameyle beyan etme yükümlülüğü
nedeniyle (600.000 TL’yi aşan ücretlerin varlığı halinde), çalışanın yıllık gelir vergisi

2 Ekim 2020