Page 14 - VGAralik_2017

Belçika’da ortaya çıkan doğrudan vergi sonuçları Yazının giriş kısmında belirtildiği üzere, artık ticari işlemlerin
gerçekleştirilebilmesi için işlemin gerçekleştiği ülkede fiziksel bir
• Belçika, B Co tarafından Belçika/Lüksemburg bölgesinde yapıya ihtiyaç duyulmamakta, bunun yerine internet üzerinden
yürütülen faaliyetler sonucu elde edilen kazançlar üzerinden ve benzeri dijital ortamlardan alışveriş, pazarlama, fikri sınai
kurumlar vergisi alacaktır. Ancak, B Co kazançlarının hak transferi gibi pek çok işlem gerçekleştirilebilmektedir.
çoğunu zaten Hollanda’daki H Co’ya royalti ödemesi şeklinde Dolayısıyla ÇVÖA’ların 7. maddesinde yer alan ticari kazancın
aktarmaktadır. vergilendirilmesinde, yine bu anlaşmaların 5. maddelerinde
tanımlanan “işyeri” kavramı yetersiz kalmaktadır. Söz konusu
• Bu royalti ödemesi ilgili ÇVÖA gereğince stopaja tabi maddeler uyarınca, bir akit devlet mukiminin, diğer akit devlette
olmayacaktır. elde ettiği kazanç, bu kazanç ancak diğer akit devletteki bir
işyeri vasıtasıyla elde ediliyorsa söz konusu diğer akit devlette
• Belçika iç hukuk kuralları gereği F Co’yu kendi mukimi olarak vergilendirilebilecektir. 5. maddede belirtilen daimi işyeri ise
görmeyeceğinden, onun elde ettiği kazançlara kurumlar “bir teşebbüsün işinin tamamen veya kısmen yürütüldüğü işe
vergisi uygulamayacaktır. ilişkin sabit bir yer” anlamına gelmektedir. Görüldüğü üzere
kazancın elde edildiği ülkede fiziki bir işyerinin arandığı açıktır.
Hollanda’da ortaya çıkan doğrudan vergi sonuçları Dolayısıyla BEPS Eylem Planı 1’de de belirtildiği üzere “sanal
işyeri” kavramının ÇVÖA’larda yer alan işyeri tanımına dahil
• Hollanda, H Co tarafından elde edilen kazançlara kurumlar edilmesi dijital ekonominin vergilendirilebilmesi hususunda
vergisi uygulayacaktır. Ancak bu kazanç zaten H Co tarafından oldukça büyük önem arz etmektedir. Bu doğrultuda, kazancın
elde edilen royalti ile F Co’ya ödenen royalti arasında kalan elde edildiği kaynak ülkede yürütülen ticari faaliyetin, ÇVÖA’da
düşük bir tutar olacaktır. tanımlanan bir sabit işyeri aracılığıyla yürütülmüyorsa dahi,
vergisel bağ (tax nexus) vasıtasıyla işyeri olarak ele alınabilmesi
• Yerel mevzuat gereği Hollanda’dan yapılan royalti ve bu işlemlerin vergilendirilebilmesi öne çıkmıştır. 8
ödemelerine stopaj uygulanmayacaktır.
Bu çerçevede daimi işyeri tanımının değiştirilmesi kapsamında,
Fransa’da ortaya çıkan doğrudan vergi sonuçları hazırlayıcı ve yardımcı işlemlere ilişkin istisnaların daraltılması
ya da iptali önerilmiştir. Buna göre, hazırlayıcı ve yardımcı
• Fransa’da kurumlar vergisi uygulanmayacaktır. karakter taşıyan işlemlerin gerçekleştirildiği işyerleri de önemli
sayıda çalışanı ve müşterilerine zamanında hızlı teslimatı iş
İrlanda’da ortaya çıkan doğrudan vergi sonuçları edinen sabit yerleri olduğu sürece daimi işyeri sayılabilecektir.

• I Co’nun elde ettiği kazançlar üzerinden kurumlar Bu kapsamdaki bir diğer öneri, “önemli düzeyde dijital varlık
vergisi ödemesi yapılacaktır. Elde edilen kazançların testi ile sabit işyerinin tanımlanması”dır. Yani, eğer i) işletmedeki
neredeyse tamamını F Co’ya devredilen IP için alınan ana faaliyetlerin tamamı yahut önemli bir bölümü dijital mal
ödemeler ve maliyet paylaşımı gereği elde edilen yıllık veya hizmetlere dayanıyorsa, ii) sözleşmeler uzaktan ve sadece
ödemeler oluşturmaktadır. Ancak, I Co zaten devrettiği internet ve telefon yoluyla gerçekleştiriliyorsa, iii) yürütülen
gayri maddi hakların oldukça düşük bir değeri olduğunu faaliyetlerde sunucu/web sayfası ve diğer IT araçlarının
savunarak kurumlar vergisine tabi olacak kazancını kullanımı, varlığı, işlenip ticarileştirilmesi dışında fiziksel unsur
düşük gösterebilecektir. Ayrıca İrlanda iç hukuk kuralları veya faaliyet gibi katkılar bulunmuyorsa; bu tarz faaliyetlerin
uyarınca I Co, kurumlar vergisi yükünü düşüren Ar-Ge vergi artık işlemin gerçekleştiği ülkede “önemli düzeyde dijital/
teşviklerinden de yararlanıyor olacaktır. elektronik varlık” (significant digital presence) oluşturduğu
kabul edilecektir. Önemli düzeyde dijital/elektronik varlığın
• Kontrol Edilen Yabancı Kurum (KEYK) kuralları uyarınca mevcudiyeti ise faaliyetin gerçekleştiği ülkede daimi işyerinin
F Co tarafından elde edilen royalti kazancının İrlanda’da pasif sağlandığı anlamına gelecektir. 9
gelir olarak görülebilmesi mümkünse de H Co ve B Co, İrlanda
tarafından vergisel açıdan şeffaf olarak görüleceğinden, Dijital ekonominin vergilendirilmesindeki sorunlara yönelik bir
F Co, H Co ve B Co tarafından gerçekleştirilen royalti işlemleri çözüm önerisi de sanal işyeri kavramıdır. BEPS Eylem Planı 1’de
görmezden gelinecektir. önerildiği üzere sabit/daimi işyerinin gündeme gelebilmesi
Yukarıda anlatılan örnek benzeri yapılara ilişkin olarak i) bir işletme, kurmuş olduğu web sayfası aracılığıyla başka bir
1 numaralı Eylem Planı’nda ele alınan çözüm önerileri ve işletmenin sunucusunun bulunduğu ülkede ve bu sunucu
uygulama seçenekleri ise şu 3 başlıkta ele alınabilir: i) Daimi/ üzerinden ekonomik ve ticari faaliyetini devam ettiriyorsa,
sabit işyeri tanımının mevcut ihtiyaçlara cevap verecek şekilde
değiştirilerek güncellenmesi; ii) Dijital işlemler ve elektronik ii) "bağımlı acente" kavramı geniş yorumlanmak suretiyle,
ticaret üzerinden tevkifat yoluyla vergi alınması ve iii) Dolaylı sözleşmelerin ilgili ülkedeki kişiler tarafından elektronik
7
vergi (KDV) uygulamasıdır. Bu yazımızda ise, ilk başlıkta yer ortamda ticari kazancı elde eden işletme adına
alan daimi işyeri tanımının güncellenmesi konusuna eğileceğiz. gerçekleştirildiği durumlarda (ki bu durumda "sanal acente"
kavramından bahsedilebilir) 10 mümkün olabilecektir.
7 Dr. Tahir Erdem, “Dijital Ekonominin Vergi Odağındaki bir Sorunu Olarak Sanal İşyeri ve Çözüm Arayışında Güncel Gelişmeler”, Lebib Yalkın
Mevzuat Dergisi, Haziran 2014, Sayı: 126.
8 Mustafa Cemil Kara; Prof. Dr. Ersan Öz, “Dijital Vergilendirmeye Küresel Bir Bakış”, Vergi Dünyası, 2016, Sayı: 424, s. 33.
9 Dr. Tahir Erdem, “Dijital Ekonominin Vergi Odağındaki bir Sorunu Olarak Sanal İşyeri ve Çözüm Arayışında Güncel Gelişmeler”, Lebib Yalkın
Mevzuat Dergisi, Haziran 2014, Sayı: 126.
10 A.g.e.
14 Aralık 2017 - “Uluslararası Vergilendirmede Gündem” özel sayısı