Page 12 - VGAralik_2017

Bunun yanı sıra, e-ticaretin vergi mevzuatının uygulanmasında mağazaları yoluyla vergiden kaçınılan örneklere yer verilmiştir.
yol açtığı sorunlardan bazılarını; vergi sorumlusunun kim olacağı Bu makalede ise daha fazla öne çıktığını düşündüğümüz internet
hususu, gelir tanımının ülkelere göre değişmesi nedeniyle reklamcılığının üzerinde duracağız.
gelirin nasıl vergilendirileceği konusundaki belirsizlikler, gelirin
6
elde edildiği yerin belirlenmesinde yaşanan güçlükler, KDV Söz konusu örneğe ilişkin bilgiler ise şu şekildedir (örneğin
açısından yaşanan sorunlar ve elde edilen gelirin niteliğinin kolay anlaşılabilmesi için işlemler farazi ülke isimleriyle
belirlenmesinde ortaya çıkan güçlüklerin oluşturduğu ilişkilendirilmiştir):
söylenebilir. Ortaya çıkan bu sorunların sebepleri ise e-ticaret
ile hayatımıza yeni ürünlerin ve yeni işlemlerin girmesi, gelir I Co İrlanda şirketi Internet üzerinden dünya çapında müşteri
tanımının ülkeden ülkeye göre değişebilmesi, ürünü satılan zincirine çeşitli hizmetler sunmaktadır ve sağladığı çoğu hizmet
şirket, web sunucusu ve aracıların farklı ülkelerde bulunması için de herhangi bir ücret almamaktadır. Ancak, bu hizmetleri
2
olarak sayılabilir. kullanan müşterilerinin birçok türde verilerine ulaşarak, elde
ettiği verilerden yola çıkarak müşterilerinin ilgi alanlarına
Dijital ekonominin vergilendirilmesi konularında göre reklam vermektedir. I Co gelirinin neredeyse tamamını
uluslararası platformda çözüm arayışlarının hızlandırıldığını yayınladığı bu reklamlardan elde etmektedir.
gözlemlemekteyiz. Bu durum, özellikle klasik işyeri anlayışına
dayanan mevcut Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları’nın Reklam hizmetlerinde kullanılan bu teknoloji ve müşterilerin
(“ÇVÖA”) kötüye kullanılması riskinin artmasıyla yani vergi verilerine ulaşma ve bu verileri müşterilerin ilgi alanlarına göre
planlaması ve vergiden kaçınma aracına dönüştürülmesiyle reklam verme hizmetini sunan algoritma İrlanda mukimi I Co
paralel bir şekilde gerçekleşmiştir. Bu bağlamda, OECD tarafından oluşturulmuştur. Bu teknolojiyi Belçika/Lüksemburg
bünyesinde dijital ekonomiden kaynaklanan sorunları ele bölgesine dağıtma hakkı iki ülkenin de mukimi olan grup iştiraki
almak üzere Mali İşler Komitesi tarafından bir görev gücü F Co’ya aittir. F Co Şirketi Belçika’da yerleşiktir ancak yönetim
(“Task Force on Digital Economy”) kurulmuş ve neticede de merkezi Fransa’da yer almaktadır. Bu teknolojik sistemi Belçika/
‘Dijital Ekonomiye İlişkin Vergi Sorunları’na yer veren ‘Matrah Lüksemburg bölgesine dağıtma hakları FCo tarafından maliyet-
Aşındırma ve Kar Aktarımı’ (“BEPS”) 1 numaralı Eylem Planı paylaşma sözleşmesiyle gerçekleşmiştir. Bu kapsamda, F Co
oluşturulmuştur. 3 bu hakları mevcut teknolojik sistemin değerine göre satın
almayı ve Belçika/Lüksemburg bölgesinde bu teknolojiden
OECD tarafından oluşturulan BEPS Eylem Planı 1’de, faydalanırken gelecekte oluşabilecek AR-GE hizmetlerinin
e-perakende siteleri, internet reklamcılığı, bulut bilgisayar maliyetini de paylaşmayı kabul etmiştir. F Co. İrlanda’da I Co
sistemleri ve Appstore, Google Play gibi mobil uygulama tarafından gerçekleştirilen herhangi bir geliştirme faaliyetine
mağazalarının vergiden kaçınma yöntemlerine ilişkin örneklere katılmamaktadır.
yer verilmiş ve bu problemlere karşı hem satışın gerçekleştiği
ülke hem de ana şirketin bulunduğu ülke tarafından alınabilecek F Co, satın aldığı hakları işletmesi için, Hollanda mukimi iştiraki
tedbirler ele alınmıştır. H Co’ya lisanslamıştır. H Co ise bu hakları alt lisanslamayla
Belçika mukimi ve işletmesi olan B Co’ya vermektedir. B Co
Bu kapsamda, OECD tarafından önerilen politikaların aslında kendisine ödenen ve kendisinin F Co’ya ödediği royaltilerden
devletler için bağlayıcı bir hukuk kuralı olmadığı belirtilmelidir. yalnızca küçük bir miktar kazanmaktadır. H Co ve B Co
Ancak, OECD tarafından çıkarılan metinlerin her zaman eksik Hollanda ve Belçika’da kurumlar vergisine tabi olan ancak
ve anlaşılamayan noktaları, hatta belli başlı çıkar gruplarının İrlanda’da vergisel açıdan şeffaf olan hibrit işletmelerdir. F
önceliklerine yönelik uygulamaları olabileceği de unutulmadan Co’nun Fransa’da fiziksel varlığı personel ve taşınabilir varlıkları
ortaya çıkarılan kuralların devletlerin kendi kurallarını düşünüldüğünde minimum seviyede yer almaktadır. Aslında,
oluşturmada iyi birer rehber olabileceği de yadsınamaz. 4 hem F Co’nun hem de H Co’nun bordrosuna kayıtlı personeli
Nitekim Ekim 2015’te tamamlanan son raporda, dijital ekonomi, bulunmamaktadır ve faaliyetleri yalnızca farklı otellerde
BEPS konuları, bunlara ilişkin vergi sorunları ve ilgili tavsiye/ kiralanarak tutulan ofislerde gerçekleşen yönetim kurulu
öneriler şeklinde detaylı açıklamaların yer aldığı bir kaynak toplantılarından ibarettir.
5
oluşturmuştur.
B Co, Belçika/Lüksemburg bölgesinde I Co (İrlanda) grubunun
Konunun daha somut bir şekilde incelenebilmesi için çok faaliyetleri için bölgesel merkez olarak yer almaktadır ve grubun
uluslu şirketlerin elektronik ticarette vergiden kaçınma bölgedeki faaliyetlerini yöneterek çok sayıda kişiye istihdam
amacıyla kullandıkları iş modellerinin, gerek mukimi oldukları sağlamaktadır. Aynı zamanda, grubun Belçika/Lüksemburg
gerekse de müşterilerinin bulundukları ülkeler tarafından bölgesindeki müşterilerine ücretsiz çevrimiçi hizmetler sunan
vergilendirme şekilleri ele alınmalıdır. BEPS Eylem Planı 1’de web sitelerini işletmektedir ve bu bölgedeki reklam satışları
yer alan bütünleşmiş iş modellerinde yaygın olarak kullanılan için yasal taraf olarak hizmet etmektedir. Bununla birlikte, bu
vergi planlama yapılarına baktığımızda e-perakende siteleri, web sitelerini yöneten sunucular, bölge genelinde ve/veya
internet reklamcılığı, bulut bilgi sistemleri ve mobil uygulama İrlanda'da bulunabilmekte ve I Co tarafından işletilebilmektedir.
2 A.g.e.
3 Dr. Tahir Erdem, “Dijital Ekonominin Vergi Odağındaki bir Sorunu Olarak Sanal İşyeri ve Çözüm Arayışında Güncel Gelişmeler”, Lebib Yalkın
Mevzuat Dergisi, Haziran 2014, Sayı: 126.
4 Serdar Taşdöken, “Mobil Uygulama Satışlarının Vergilendirilmesi: BEPS Eylem Planı Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Vergi Sorunları
Dergisi, 2015, Sayı: 326, s.44.
5 Mustafa Cemil Kara; Prof. Dr. Ersan Öz, “Dijital Vergilendirmeye Küresel Bir Bakış”, Vergi Dünyası, 2016, Sayı:424, s. 32.
6 OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project, “Addressing the Tax Challenges of the Digital Economy”, ACTION 1: 2015 Final
Report, s. 171.
12 Aralık 2017 - “Uluslararası Vergilendirmede Gündem” özel sayısı