Page 9 - VGOcak_2018

Ajanslara iletilen basın bülteninde yer alan bir ifadenin bütün Dolayısıyla böyle bir tanımlamanın yapılması halinde hızla pek
haber sitelerinde aynı şekilde kullanıldığını görüyoruz; böyle çok yasal düzenlemenin de yapılmasının gerekeceği aşikârdır.
bir durumda meydana gelen değer artış kazancında 11.000
TL’nin istisna olacağına dair bir ifade mevcut. Ancak, Gelir Böyle bir durumda kripto para “teslim”leri katma değer
Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesine göre değer artış vergisinin de konusuna girecek olup kripto parayla yapılan mal
kazançları için ön görülen bu istisnanın uygulanmasında, veya hizmet alımları da “trampa” olarak nitelendirilecektir. Bu
“menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden şekilde meydana gelecek trampalardaki her iki teslimin ayrı
çıkarılmasından sağlananlar hariç” denilmektedir. Yani aslında ayrı KDV’nin konusuna girmesi durumunda da bu alım-satım
herhangi bir ek yasal düzenleme yapılmazsa ve kripto paralar işlemlerinin iki kez KDV doğurabileceğini belirtmekte fayda var.
“menkul kıymet” olarak nitelendirilirse aradaki pozitif farkın Ancak Türkiye’de bu konuyla ilgilenen kişilerin yurt dışında işlem
istisnaya konu edilmeksizin gelir vergisi beyannamesi vasıtasıyla yapma eğiliminde olması (yurt dışındaki kripto para borsalarının
beyan edilmesi gerekeceği düşünülmektedir (Gelir Vergisi daha fazla fonksiyona sahip olması nedeniyle) KDV konusunda
Kanunu’nda düzenleme yapılarak kripto para borsalarına pek çok soruyu ve sorunu ortaya çıkaracaktır.
stopaj yükümlülüğü getirilebilir, ancak yurt dışında işlem yapan
Türkiye’de yerleşik kişiler için beyan yükümlülüğü doğacaktır). Kripto paraların emtia olarak nitelendirilmesi yine alım ve
satıma aracılık yaparak kazanç elde eden borsaları (çevrimiçi
Kripto paranın borsaları vasıtasıyla elden çıkartılmadığı, fakat platformların) etkilemeyeceğini söyleyebiliriz. İlgili platformların
örneğin ev alındığında veya Bitcoin karşılığında akşam yemeği mal alım satımına aracılık etme faaliyetleri dolayısıyla aldıkları
için pizza sipariş edildiğinde de bu tür işlemlere takas olarak komisyon ticari kazançlarını oluşturacak olup verdikleri aracılık
bakılması ve bu anlamda “elden çıkarma” olarak nitelendirilmesi hizmeti katma değer vergisinin konusuna girecektir.
gerekecektir. Çok sık rastlanan kripto paralar arasındaki işlemler,
örneğin elinizde Bitcoin varken, Ethereum adı verilen başka bir Öte yandan, madencilerin durumunda kişilerin,
kripto para karşılığı Bitcoin’i elden çıkarmanız da bu kapsamda gerçekleştirdikleri hizmetin karşılığında emtia aldıkları bir
değerlendirilebilecektir. Dolayısıyla takas işlemi nedeniyle durum ortaya çıkacaktır. Hizmet ve malın karşılıklı olarak
yapılan elden çıkarmanın değer artış kazancı oluşturması trampa yapıldığı iddiası gündeme gelecek, bu iki işlemin ayrı
halinde vergilendirilmesi gerekecektir. ayrı KDV’nin konusuna girdiği iddia edilebilecektir. Ancak
buradaki sorun, genelde madenciler her ne kadar donanımlarını
Öte yandan satış işlemlerinin yurt dışındaki borsalarda yapılması Türkiye’de bulundurarak bu işlemi gerçekleştiriyor olsalar
durumunda ilgili ülkelerle yapılmış olan Çifte Vergiyi Önleme da işlem sonucu doğan kripto paraların teslim edildiği
Anlaşmaları’nın ilgili hükümlerini de göz önünde bulundurmak cüzdanlar Türkiye’de bulunmayabilir ve dolayısıyla hizmet ifası
gerekecektir (OECD’nin taslak anlaşma metinlerindeki genel Türkiye’de gerçekleşirken, malın teslimi yabancı bir ülkede de
yaklaşım vergileme hakkının kişinin yerleşik olduğu ülkeye ait gerçekleşebilir. Diğer bir sorun da ödül olarak alınan kripto para
olması ancak anlaşmalar mevcut vakadaki ülke bazında mutlaka tutarının yanında, kripto paraların cüzdanlar arasında transfer
kontrol edilmeli). edilmesi sonucunda elde edilen, yine kripto para cinsinden
olan hizmet bedellerinin katma değer vergisi konusu. Yukarıda
Emtia olarak değerlendirilirse? da bahsettiğimiz gibi çok sayıda transfer işleminin tek bir blok
kullanılarak yapılması ve işlemlerin muhatabının bilinememesi
nedeniyle katma değer vergisi yönünden malın kimin tarafından
teslim edildiği ve yine daha önce bahsettiğimiz gibi nerede
teslim edildiği konuları problem yaratacaktır. Bu kısımların
İdarece soru işareti bırakmayacak şekilde açıklanması icap
edecektir.

Ticari kazanç yönünden ise kripto paranın, para olarak, menkul
kıymet olarak veya emtia olarak değerlendirilmesinin önemi
Alım satım işlemi Borsaların aracılık Madenciler hizmet olmayacaktır. Verilen hizmetin karşılığı olarak elde edilen
sonucunda gelir ettikleri alım satım karşılığında para emtiaların değerleri hizmet bedeli olarak değerlendirilmelidir.
elde edilirse işlemlerine istinaden yerine emtia elde
sürekli olup komisyonlar etmiş olacaklar. Buna ek olarak, kripto paraların elden çıkarılması ve karşılığında
olmadığına bakılır. ticari kazançlarını Emtianın değeri para alınması durumu da emtia satışı olarak değerlendirilmeli
Sürekli işlemler oluşturur. ticari kazançlarını ve satış hasılatı elde edileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
ticari kazancı, bir oluşturur. Emtianın Aynı şekilde, yurt içinde yapılacak satış işleminin de mal teslimi
defaya mahsus elden çıkarılması
işlemler arızi durumunda elde olarak KDV’ye de konu edilmesi gerekeceği tabiidir. Bu anlamda,
ticari kazancı edilen gelir de emtianın emtia ile değiştirilmesi, örneğin farklı bir kripto parayla
oluşturur. ticari kazanç olarak değiştirilmesi veya kripto para karşılığı gayrimenkul alınması ya
2017’de arızi değerlendirilecek. da pizza sipariş edilmesi de yukarıda belirttiğimiz gibi trampa
kazançların
24.000 TL’si olarak nitelendirilecektir.
gelir vergisinden
istisna. Yukarıda açıkladığımız “cloud mining” yöntemi ile yurt dışındaki
işletmelere yatırım yaparak kazanç elde eden kişilerse, elde
Bitcoin’in emtia olarak değerlendirilmesi, yazının başında da ettikleri kripto paraların değerleri tutarında menkul sermaye
belirttiğimiz gibi otoritelere en yakın gelen seçenek. Ancak iradı elde etmiş olacaklardır. Ancak kripto paraların bu kişilerce
emtia olarak değerlendirilmesi durumunda önemli vergisel (madencilikle hiç uğraşmayan, yalnızca kripto para alış satışı
sonuçları ve pek çok kafa karışıklığını da beraberinde getirecek. yapan kimselerce yapılan işlemler de bu kapsamdadır) elden

Ocak 2018 Ocak 2018 9