Page 6 - EY-VG_Nisan_2019_v7

Vergide Gündem
Av. Ege Ertutar

Yabancı ortağa dağıtılan kâr payında
vergilendirme ve gerçek lehdar kavramı

I. Giriş

Tanımı ve yorumlanması hakkında henüz bir görüş birliği oluşmamış “gerçek lehdar”
kavramı uluslararası vergilendirme uygulamasında sıklıkla karşımıza çıkan önemli bir
güvenlik müessesesidir.

Yabancı ortaklı şirket kuruluşlarının gerçekleştiği ülkemizde, ortaklara dağıtılan
temettülere ilişkin olarak çifte vergilendirme sorunu sıklıkla karşımıza çıkmakta ve
bu noktada Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşmalarında (“ÇVÖA”) öngörülen
temettülere uygulanacak indirimli stopaj uygulamasından faydalanılmasına ilişkin olarak
“gerçek lehdar” kavramı oldukça önem taşımaktadır. Nitekim Türkiye’nin tarafı olduğu
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının pek çoğunda indirimli stopaj oranından
faydalanmada temettü elde eden ortağın elde edilen temettünün gerçek lehdarı olma
koşulu öngörülmüştür.

Gerçek lehdarın tanımına ilişkin ne yerel ne de uluslararası mevzuatta mevcut açık bir
düzenleme bulunmamaktadır. Aynı şekilde, söz konusu kavramın değerlendirilmesine
ilişkin istikrar kazanmış yargı kararları da mevcut değildir. Olası ihtilafların çözümünde
ise Türkiye’nin tarafı olduğu ÇVÖA’larda yer alan bu kavramın hukuki niteliğinin
değerlendirilmesine ilişkin olarak OECD Model Vergi Anlaşması ve bu anlaşmaya ilişkin
yorum kitabında yer alan açıklamalara başvurulması ve uluslararası yargı kararlarındaki
kıstasların değerlendirilmesi gerekecektir.

II. OECD Model Vergi Anlaşması kapsamında gerçek lehdar

Gerçek lehdar kavramı OECD Model Anlaşmasının “temettüler”, “faiz” ve “gayrimaddi
hak bedelleri” başlıklı üç maddesinde yer almakla birlikte, kavramın tanımına ilişkin
model anlaşmada net bir ifade bulunmamaktadır.

Model anlaşmanın 10. maddesinde temettü gelirlerinin ne şekilde vergilendirileceği
düzenlenmiş olup ilgili madde hükmü şu şekildedir:

“1. Bir Akit Devletin mukimi olan bir şirket tarafından diğer Akit Devletin bir mukimine
ödenen temettüler, bu diğer Devlette vergilendirilebilir.

2. Bununla beraber, bir Akit Devletin mukimi olan şirket tarafından ödenen temettüler bu
Devletin mevzuatına göre de vergilendirilebilir; ancak, temettünün gerçek lehdarı diğer
Akit Devletin bir mukimi ise bu şekilde alınacak vergi aşağıdaki oranları aşmayacaktır:

a) Gerçek lehdar, temettü ödeyen şirketin sermayesinin doğrudan doğruya en az yüzde
25’ini elinde tutan bir şirket (ortaklık hariç) ise gayrisafi temettü tutarının yüzde 5’i;
b) Tüm diğer durumlarda gayrisafi temettü tutarının yüzde 15’i.

Akit Devletlerin yetkili makamları, bu sınırlamaların uygulama şeklini karşılıklı anlaşma
ile belirleyeceklerdir. Bu fıkra, temettülerin ödendiği kazançlar yönünden şirketin
vergilendirilmesini etkilemeyecektir.

6 Nisan 2019