Page 2 - EY-VG_Eylül_2020_v2

Vergide Gündem
Cem Onat

e-İrsaliyenenin ardından

Bilindiği gibi Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) e-İrsaliye uygulamasına zorunlu geçiş tarihini
ertelemedi ve kapsama giren firmalar için e-İrsaliye kullanma zorunluluğu başlamış
oldu. Kovid-19 sürecinde piyasalarda yaşanan durgunluk, projeyi yapacak çalışanların
iş yerine gelememesi gibi sebeplerle bir erteleme beklentisi vardı. Ancak, muhtemelen
yine Kovid-19 sebebiyle GİB e-İrsaliyeye zorunlu geçiş tarihini ertelemedi. Zira Kovid-19
sürecinde yaşadıklarımız dijitalleşmenin önemini bir kere daha ortaya koydu. Elbette
ki sevk irsaliyesini gerekli kılan şey fiziki mal hareketidir ve bu sebepten sevk irsaliyesi
süreçlerinde kısa vadede tamamen dijital bir ortamdan bahsedemeyebiliriz. Ancak resmî
evrak akışı ve yapılacak denetimlerin büyük bir kısmının dijital ortama taşınmasının
altyapısının tamamlanmış olduğunu söyleyebiliriz.

Zorunlu e-İrsaliye kullanımı kapsamına giren firmalar projelerini tamamlayamadıkları
halde, kendilerine tanınan 1 aylık geçiş süresinde tamamlayabilmek umuduyla 1
Temmuz’da başvurularını yaptılar. Bu yazının yayımlandığı tarihte bile birçok firma
olması gereken tam otomasyonu sağlayamadı. Bazı sevkiyat süreçleri için iptidai
yöntemlerle ilerlemek durumunda kalındı.

Projeye taslak kılavuzlara göre çok önce başlayanlar en avantajlı durumdaydı. Ancak, o
firmalarda da kılavuzlarda değişen maddeler ile ilgili bilgi eksikliklerinden dolayı sıkıntılar
yaşandı.

e-İrsaliyeye en hazırlıklı olması gereken sektörler Electronic Data Interchange (EDI) -
Elektronik Veri Değişimi kullanan, yoğun sipariş ve sevkiyat veri trafiği olan sektörlerdi
(otomotiv, perakende vs.). Bu sektörlerde ana firma, tedarikçi ve lojistik firmaları
arasında zaten var olan bir EDI entegrasyonu vardı. Bu tür projelerde EDI dosyasının/
mesajının içeriği ana firma tarafından belirlenir ve hangi sahaya hangi bilginin yazılacağı
bellidir. Tedarikçilerin çalıştıkları ana firmaların taleplerine göre farklı EDI dosyaları
hazırladıkları olmuştur. Ancak ana firma bazında da olsa içerik nettir. E-İrsaliyede de
GİB’in kılavuz yayımlaması ile e-İrsaliye dosyasında olması gereken birçok etiketin
kullanım şekli ve farklı senaryolar netleştirilmiştir. Ancak bu kılavuzlar sektörel olarak
ihtiyaçlara göre farklılık gösteren birçok soruna tam yanıt olamamıştır. Ayrıca e-İrsaliye
için gerekli olan bazı önemli bilgiler mevcut sistemlerde tutulmuyordu.

e-İrsaliye projeleri bir süre daha sıcak devam edecek gibi duruyor. Birçok firma projeyi
“tamam, kapattık” diyemeyebilir. Sonradan fark edilen hatalar ya da yanlış anlamalardan
dolayı e-İrsaliye dosyasının içeriği düzeltilmek durumunda kalınabilir. Ayrıca ileriki
dönemlerde aynı e-Faturada olduğu gibi e-İrsaliye için de yeni düzenlemeler gelebilir.

e-İrsaliye projelerinde bize gelen soru/sorunlardan bazılarını aşağıda bulabilirsiniz. Bu
sorunların bir kısmının yanıtı var, bir kısmının da çözümleri başka değişkenlere bağlı,
tek bir çözümü yok. Sorunların çözümlerini her firmanın kendi süreçlerine özgü olarak
ele almak ve yanıtlamak gerektiği için, bu yazıda sorunların çözümlerine ilişkin genel
yanıtlar hazırlanmamıştır. Proje esnasında sorun yaratmış ya da yaratabilecek muhtemel
konular vurgulanmıştır.

• Teslimatın yapılacağı adres için hangi adres etiketleri kullanılmalı?

e-İrsaliye içerisinde amaca göre teslimat için kullanılabilecek birden fazla adres etiketi
var (Örneğin: DeliveryCustomerParty altında, PhysicalLocation altında, Delivery
altında.). Çok karmaşık sevkiyat süreçlerine sahip firmalarda hangi etiketin ne zaman

2 Eylül 2020