Page 9 - EY-VG_Eylül_2020_v2

Kurumlar vergisinden istisna edilmiş Bununla birlikte, Gelir İdaresinin yaklaşımı, Türkiye’deki menkul
olan portföy işletmeciliği kazançları nasıl kıymet ve kambiyo borsalarında oluşan fiyatların borsa rayici
hesaplanacak? olarak kullanılabileceği, diğer borsalarda oluşan fiyatların
değerlemede dikkate alınamayacağı yönündedir. Ancak benzer
bir yaklaşım TMS uygulamalarında mevcut değildir. Dolayısıyla
Yatırım fonları tüzel kişiliği bulunmayan malvarlıklarıdır.
Ancak tüzel kişiliği olmasa da yatırım fonları finansal benzeri değerleme farkları borsa rayici bulunmayan diğer döviz
tablo düzenlemekle yükümlüdürler. Finansal tablolarının cinsinden ihraç edilmiş menkul kıymetler (örneğin eurobondlar /
düzenlenmesinde ise KGK tarafından yürürlüğe konulmuş olan yabancı ülke tahvilleri) için de söz konusudur.
“Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama
Standartları ile bunlara ilişkin ek ve yorumları” (TMS) dikkate Özetle, TMS’nin değerlemeye ilişkin esasları ile VUK ‘un
alırlar. değerlemeye ilişkin hükümleri aynı olmadığından serbest (döviz)
fonların gelir tablolarındaki net karın VUK hükümleri uyarınca
düzeltilmesi ve kurumlar vergisinden istisna edilecek portföy
Ayrıca bu fonlar, tüzel kişiliği olmamasına rağmen Kurumlar
Vergisi Kanunu uygulanmasında tüzel kişiliği haiz bir sermaye işletmeciliği kazancının, dolayısıyla stopaj matrahının bu yolla
şirketi kabul edilmektedirler. Dolayısıyla yatırım fonları da tespit edilmesi gerekecektir.
diğer sermaye şirketleri gibi kurumlar vergisi mükellefidirler.
Ancak Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-d maddesi uyarınca Bu yazı “Kurumsal Yatırımcı” dergisinde yayınlanmıştır.
bu fonların “portföy işletmeciliği faaliyetinden doğan
kazançları” kurumlar vergisinden istisnadır. Uygulamada ise
bu fonların, portföy işletmeciliği kazancı haricinde bir kazancı
bulunmadığından, tüm kazançları kurumlar vergisinden istisna
olmaktadır. Ancak bu fonlar kurumlar vergisi ödemiyor olsa
da bu istisna kazancının nasıl hesaplanacağı konusu önemlidir.
Çünkü yeni dönemde kurumlar vergisinden istisna edilmiş
olan söz konusu kazançlar üzerinden %15 oranında stopaj
hesaplanması gerekecektir.

Kurumlar vergisine tabi kazancın tespit edilmesi sırasında,
Vergi Usul Kanunu'nun (VUK) değerlemeye ait hükümleri
uygulanmaktadır. Yatırım fonları da kurumlar vergisine
tabi olduğundan, kurumlar vergisinden istisna edilecek
portföy işletmeciliğinden doğan kazancın hesaplanmasında
VUK’un değerlemeye ilişkin hükümlerinin dikkate alınması
gerekmektedir.

VUK’un 279. maddesi uyarınca, hisse senetleri ile fon
portföyünün en az %51'i Türkiye'de kurulmuş bulunan şirketlerin
hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgeleri alış
bedeliyle, bunlar dışında kalan her türlü menkul kıymet borsa
rayici ile değerlenmektedir. Borsa rayici yoksa veya borsa
rayicinin muvazaalı bir şekilde oluştuğu anlaşılırsa değerlemeye
esas bedel, menkul kıymetin alış bedeline vadesinde elde
edilecek gelirin (kur farkları dahil) iktisap tarihinden değerleme
gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmının eklenmesi
suretiyle hesaplanmaktadır. Oysa yatırım fonları, TMS’nin
değerleme esaslarına göre buldukları karları gelir tablosunda
göstermektedirler. TMS’nin değerleme esasları da VUK’un
değerleme hükümlerinden farklıdır.

Örneğin yatırım fonu portföylerinde yer alan hisse senetlerinin
VUK uygulamasında alış bedeliyle değerlenmesi gerekmektedir.
Serbest (döviz) fonlar için bu mümkün değil ama değerleme
gününde fonunun portföyünde sadece hisse senedi olsaydı ve
dönem içerisinde hiç alım satım kazancı elde edilmemiş olsaydı,
kurumlar vergisinden istisna edilecek portföy işletmeciliğinden
doğan kazanç sıfır olacaktı. Dolayısıyla herhangi bir stopaj
ödenmesine gerek olmayacaktı. Oysaki TMS esaslarına göre
hisse senetleri borsa fiyatı ile değerlendiğinden, TMS’ye uygun Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel
olarak çıkarılan gelir tablosunda net kar/zarar, alış bedeli ile görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı
piyasa fiyatı arasındaki fark kadar olacaktı. EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk
iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla
yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama
yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını
tavsiye ederiz.
Eylül 2020 9