Page 6 - EY-VG_Nisan_2020_v2

2. VAHS’nin düzenlediği yorum kuralları değinilmiştir. Düzenlemeye göre, “anlaşmanın bütünü ile birlikte
aşağıdakiler (de) dikkate alınır:
İlk olarak belirtmek gerekir ki; VAHS anlaşmalara her durumda
uygulanabilecek kuralları değil, sadece genel ve tamamlayıcı • Taraflar arasında anlaşmanın yorumu veya hükümlerinin
kuralları düzenlemektedir. Anlaşmanın 31 ila 33’üncü uygulanması ile ilgili olarak daha sonraki (tarihli) herhangi bir
maddelerinde düzenlenen bu kuralların yazımında belli bir anlaşma,
sistematik izlenmiş, önce genel yorum kuralları, sonra sırasıyla • Tarafların anlaşmanın yorumu konusundaki mutabakatını
tamamlayıcı yorum kuralları ve birden fazla dilde yazılan tespit eden anlaşmanın uygulanmasıyla ilgili daha sonraki
anlaşmalarda uygulanacak yorum kuralları düzenlenmiştir. herhangi bir uygulaması,

2.1. Genel yorum kuralları • Taraflar arasındaki ilişkilerde milletlerarası hukukun tatbiki
kabil herhangi bir uygulaması. (Md.31/3)
VAHS’nin 31’inci maddesinin ilk fıkrası genel kuralı
düzenlemektedir. Buna göre, “bir anlaşma, bütünü (context) ile Anlaşmanın bütünü dahilinde yapılacak yorum, sistematik
bağlantılı olarak ve konu ve amacının ışığında terimlerin olağan yorum yöntemini gerektirmektedir. Dolayısıyla burada,
5
anlamına uygun biçimde, iyi niyetle yorumlanmalıdır”. anlaşmanın kısımlarına ve bunların ve maddelerin sırasına,
maddelerin birbiri ile bağlantısına ve anlaşma içerisindeki yerine
Düzenlemede anlaşmanın bütünü, konusu ve amacı ile dikkat ederek yorum yapmak gerekir.
terimlerin olağan anlamı deyimlerinin kullanılması uygulanacak
yorum tekniklerinin seçimi açısından önemlidir. Burada 2.1.2 Terimlerin alelade anlamlarına uygun olarak yorum
terimlerin olağan anlamı ifadesi lafzi; konu ve amacının ışığında yapılması
ifadesi amaçsal; anlaşmanın bütünü ifadesi de sistematik
yorumu gerektirmektedir. Bu nedenle herhangi bir yorum Bu kural lafzi yorum tekniğine referans yapmaktadır. Lafzi
tekniğinden ziyade; lafzi (textual), amaçsal (teleological) yorum tekniği vergi anlaşmalarında düzenlenen hükümlerin
ve sistematik yorum tekniklerinin birlikte, bir kombinasyon düzenleniş amacına sadık kalmayı gerektirse de vergisel
dahilinde uygulanması gerekir (Levedag, 2012:7). terimlerin farklı ve teknik içerikler taşıyabilme ihtimali bu yorum
tekniğini tek başına yetersiz bırakabilir.
Sonuç olarak; Sözleşmenin 31’inci maddesinde üç genel
kuraldan bahsedilmektedir: Anlaşmanın bütünü dahilinde yorum Terimlerin alelade (ordinary meaning) anlamlarına bakılması,
yapılması, yorumun terimlerin alelade/olağan anlamlarına onların diğer hükümlerle birlikte ele alındığında ve anlamlı
uygun olarak yapılması ve anlaşmanın amacı ve konusu bir sonuç verdikleri takdirde, metnin yorum için daha fazla
ışığında yorum yapılması. Engelen’e göre mevcut 31’inci zorlanmamasını gerekli kılar (Yaltı, 1995: 90). Sözleşmenin
madde hükümleri, Uluslararası Hukuk Komisyonunun 1964 31’inci maddesinin son fıkrasında, “tarafların bir terime özel bir
yılında hazırladığı sözleşme taslağındaki 69’uncu maddeye mana vermek istedikleri tespit edilirse, o mana verilir” denmesi
benzemektedir ve bu kapsamda maddenin içeriğinde yer alan de aynı bu yorumu destekleyici niteliktedir.
düzenlemeler arasında herhangi bir öncelik-sonralık, yani
hiyerarşi ilişkisi söz konusu değildir (Engelen, 2004: 114-118). 2.1.3 Anlaşmanın amacı ve konusu ışığında yorum yapılması

2.1.1 Anlaşmanın bütünü dahilinde yorum yapılması Herhangi bir düzenlemenin yapıldığı andaki değil, uygulanacağı
andaki gereklere göre hareket eden amaçsal yorumda vurgu
VAHS’nin 31’inci maddesinde ilk olarak anlaşmanın bütünü ulaşılmak istenene, dolayısıyla amaca yapılır. Vergi anlaşmaları
çerçevesinde yorum yapılmasına değinilmektedir. Bu açıdan, esas olarak çifte vergilendirmenin önlenmesi ve ortadan
anlaşmaların yorumlanmasının esas amacı, anlaşmada ifade kaldırılması, uluslararası vergi kaçakçılığının önlenmesi
bulan taraf iradelerine etkinlik kazandırmaktır (Yaltı, 1995:89). ve vergi gelirlerinin iki devlet arasında adaletli bir şekilde
paylaştırılması amacını güder (Yaltı, 1995: 90). Dolayısıyla bu
Anlaşmanın bütününden ne anlaşılması gerektiği ise amaç göz ününde bulundurularak anlaşmalara ilişkin yorumlar
Sözleşmenin 31’inci maddesinin ikinci fıkrasında açıklanmıştır. yapılmalıdır.
Buna göre, “bir anlaşmanın yorumu bakımından, (anlaşmanın)
bütünü, girişini ve eklerini içine alan metne ilaveten, 2.2. Tamamlayıcı yorum kuralları
aşağıdakileri de kapsar:
Viyana Sözleşmesi’nin 32’nci maddesi tamamlayıcı yorum
• Anlaşmanın akdedilmesi ile bağlantılı olarak bütün taraflar kurallarını düzenlemiştir. Maddede tamamlayıcı yorum
arasında yapılmış olan anlaşmayla ilgili herhangi bir anlaşma, araçlarına iki durumda başvurulacağı belirtilmiştir:
• Anlaşmanın akdedilmesi ile bağlantılı olarak bir veya daha • 31’inci maddenin uygulanmasından hasıl olan manayı teyit
fazla tarafça yapılan ve diğer taraflarca anlaşmayla ilgili bir etmek.
belge olarak kabul edilen herhangi bir belge.” (md.31/2)
• 31’inci maddeye göre yapılan yorum manayı muğlak veya
Aynı maddenin üçüncü fıkrasında anlaşmaların yorumunda anlaşılmaz bırakıyor ya da çok açık bir şekilde saçma olan
anlaşmanın bütünü ile kullanılabilecek diğer araçlara veya makul olmayan bir sonuca götürüyorsa manayı tespit
etmek için. (Md.32)
5 Sözleşmenin ahde vefa başlığını taşıyan 26. maddesi “yürürlükteki her andlaşma ona taraf olanları bağlar ve tarafların onu iyi niyetle icra
etmesi gerekir” hükmünü içermektedir.

6 Nisan 2020