Page 4 - EY-VG_Ocak_2020_v3

Yukarıdaki tarife uyarınca, ücret geliri elde eden ve bu geliri Öte yandan, yukarıda bahsi geçen tarife değişikliğinden farklı
tarifenin son dilimi için belirlenen tutarı (2020 için 600.000 olarak, beyan yükümlülüğüne ilişkin değişikliğin bütün çalışanları
TL) aşan çalışanlar bu aşan kısım için %40 gelir vergisi ödemeye kapsamadığını not düşmekte de fayda var. Yani ücret geliri,
başlayacaklar. Yukarıda bahsettiğimiz üzere, işverenin gelir gelir vergisi tarifesinin son diliminde belirtilen tutarı (2020
vergisi kesintisi yapma yükümlülüğü ortadan kalkmış değil. için 600.000 TL) aşan herkesin yıllık beyanname vereceğini
Dolayısıyla, işveren hali hazırda çalışanı için gelir vergisi kesintisi söylemek doğru olmayacaktır. Burada değerlendirilmesi gereken
yapmaya devam edecek ve kümülatif gelir vergisi matrahının husus, tam mükellefiyet – dar mükellefiyet kavramlarıdır.
son dilim için belirlenen tutarı aştığı durumda, aşan kısım için Zira bu düzenleme yalnızca Türkiye’de tam mükellef olarak
vergi oranı %40 olacaktır. İşverenlerin kullandıkları bordro nitelendirilen çalışanları kapsıyor. Küresel hareketliliği
programlarında, bordro parametrelerini bu değişikliği yansıtacak bulunmayan kişiler için mükellefiyet türünün tespiti kolaylıkla
şekilde güncellemeleri ve muhtasar beyannameler verilmeye mümkünken, uluslararası görevlendirme ile farklı bir ülkeye
başlamadan önce gerekli testleri yapmaları gerekecektir. gitmiş olan veya farklı bir ülkeden Türkiye’ye gelmiş olan
kişilerde bu değerlendirme ziyadesiyle karmaşık bir hal
Gelir vergisi tarifesindeki değişikliğin, kapsama giren çalışanlara alabilmektedir (Vergide Gündem’in, Kasım 2018 sayısında yer
ve işverenlere etkisi olabilecektir. Söz konusu kişilerle işverenler alan “Uluslararası görevlendirmelerde görev bitiminden sonra
arasında imzalanan iş sözleşmelerinin net ücret üzerinden yapılan ücret ödemelerinin vergilendirilmesi” başlıklı makalede
yapılmış olması durumunda yeni tarifeyle gelen ekstra %5’lik bu konuya etraflıca değinmiştik).
vergi yükünün işveren üzerinde, brüt üzerinden yapılmış olması
halinde ise çalışan üzerinde kalacağını söyleyebiliriz. Dolayısıyla Burada bilinmesi gereken husus, Türkiye’de tam mükellef olup
çalışanların gelir – gider hesaplarını yaparken bu durumu göz tarifenin son gelir diliminde belirtilen tutarı aşan çalışanların
önünde bulundurmaları, şirketlerin ise 2020 bütçelerini söz yıllık beyanname vermesi gerekecekken, Türkiye’de dar mükellef
konusu değişikliğe göre revize etmeleri gerekebilecektir. olarak nitelendirilen çalışanlardan yapılan gelir vergisi kesintileri
-söz konusu ücret geliri belirtilen sınırın üstünde olsa bile- nihai
4.2 Beyan yükümlülüğü nitelikte olacaktır. Dolayısıyla, dar mükellef kişiler Türkiye’deki
işverenden elde ettikleri ücret gelirleri için yıllık beyanname
Yukarıda ücretlerin gelir vergisi kesintisine konu edildiğini vermeyecekler. Mevcut durumda Gelir İdaresi Başkanlığı’nın
ve bazı istisnai durumlar dışında ayrıca yıllık beyanname mükellefiyet türüne ilişkin kişi bazında bir değerlendirmesi ve
verilmesine gerek bulunmadığını belirtmiştik. Ancak yeni kişilerin durumlarını değerlendirmek suretiyle oluşturdukları bir
düzenleme bu istisnai durumlara yeni bir tane daha ekliyor. veri tabanı bulunmuyor. Hal böyle olunca bu tespiti yapmak ve
Aşağıda bu durumlara ilişkin değerlendirmelerimize yer beyanname verip vermeyeceğini değerlendirmek çalışanlara ait
veriyoruz. bir yükümlülük olarak karşımıza çıkıyor. Dolayısıyla, mükellefiyet
durumunun tespit edilmesi ve tevsik edici belgelerin saklanması
4.2.1 Tek işverenden ücret geliri elde edenler (örneğin mukimlik belgesi) da gelecek dönemde önemli bir
husus olarak karşımıza çıkacaktır.
Bu kısımda değineceğimiz çalışanların, yıl boyunca Türkiye’deki
bir işverenden ücret geliri elde edenler olduğunu ifade edelim. 4.2.2 Birden fazla işverenden ücret geliri elde edenler
Gelir vergisi tarifesinin son diliminde belirtilen tutarın üzerinde
ücret geliri elde eden bu çalışanlar 2020 yılından itibaren Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden kimselerin
gelir vergisi beyannamesi verecekler. Çokça karıştırılan bir hali hazırda beyan yükümlülükleri olabildiğine yukarıda
hususa ilişkin olarak da kısa bir hatırlatma yapmakta fayda değinmiştik. Birden sonraki işverenden elde edilen gelir, gelir
var. Ücretin beyan edilip edilmeyeceğine, yani tarifenin son vergisi tarifesinin ikinci diliminde yer alan tutarı aşıyorsa, bu
dilimindeki tutarın aşılıp aşılmadığına bakarken ücret dışı gelirler kişiler yıllık beyanname vermekle yükümlüdürler. Ancak, hangi
dikkate alınmamalıdır. Yalnızca ücret geliri dikkate alınarak işverenin birinci olarak nitelendirileceğini çalışanın kendisinin
yapılacak tespite göre ücretin beyanı gerekeceği anlaşılıyorsa belirleme hakkı mevcut. Yani aslında, en çok gelir elde edilmiş
gelirler toplanarak beyan edilmeli, ücretin beyan edilmeyeceği olan işverenin birinci işveren olarak kabul edilerek, geriye kalan
anlaşılıyorsa ücret geliri dahil edilmeksizin yalnızca diğer gelirler işverenlerden elde edilen ücretlerin de bir araya getirilmesi
beyan edilmelidir. suretiyle yıllık beyanname verilip verilmeyeceğini tespit etmek
gerekiyor. Elde edilen gelirden kastın gelir vergisi matrahı
Elde edilen ücret gelirinden kastedilenin esasında gelir vergisi olduğuna da değinmiştik.
matrahı olduğunu yukarıda ifade etmiştik. Dolayısıyla matrahın,
genellikle brüt ücretten farklı olduğunu ve yalnızca kişilerin Örneğin, 2019 yılı içerisinde 3 farklı işverenden gelir elde
eline geçen maaşları değil, fakat işverenlerce kendilerine ettiğinizi düşünelim. Bunların ilkinden toplam 50.000 TL,
sunulan pek çok diğer menfaati içerebileceğini de belirtmiştik. ikincisinden 30.000 TL ve üçüncüsünden de 9.000 TL elde
Yıllık beyanname verilmesine gerek bulunup bulunmayacağını ettiğinizi varsayalım. 50.000 TL’yi (ilk işveren) dışarıda
anlamak için 12 ayın kümülatif gelir vergisi matrahına bakmak bıraktığımızda, 30.000 TL ve 9.000 TL’yi de topladığımızda
gerekecektir. Çalışanların 2020 itibarıyla bordrolarını aylık 39.000 TL’lik bir tutar ortaya çıkıyor. Bu, 2019 yılı için
olarak işverenlerinden alıp saklamalarında fayda olacaktır. Tabii uygulanan gelir vergisi tarifesinin ikinci diliminde yer alan
2020’de elde edilen ücretler için yıllık beyannamelerin Mart 40.000 TL’nin altında bir tutar. Dolayısıyla, yıllık gelir vergisi
2021’de verileceğini de hatırlatalım (ancak ölüm durumunda beyannamesi vermeye gerek bulunmayacaktır. Ancak, son
ölümü takip eden 4 ay içerisinde, Türkiye’den ayrılarak farklı bir işverenden 15.000 TL elde edilmiş olsaydı toplam 45.000 TL’lik
ülkede yaşayacak kimseler için ise en geç, ayrılacakları günden bir tutar bulacaktık ve bu durumda bütün işverenlerden elde
15 gün önce beyanname verilmesi gerekmektedir). edilen ücretler toplanarak beyan edilecek, hali hazırda yapılan
gelir vergisi kesintileri de beyanname üzerinde hesaplanacak

4 Ocak 2020