Page 2 - EY-VG_Haziran_2019_v4
P. 2
Vergide Gündem
Dr. Hakkı Demirci
Serbest bölgelerde istihdam edilen
personeller için ek SGK prim riski
1. Giriş
Bilindiği üzere serbest bölgeler; ülke sınırları içinde olmakla beraber gümrük bölgesi
dışında sayılan, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari
düzenlemelerin bazılarının uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, içinde faaliyet
gösteren işletmeler için daha geniş teşvik ve avantajların sağlandığı, ülkenin diğer
kısımlarından fiziki olarak ayrı kabul edilen yerler olarak tanımlanabilmektedir.
Birçok gelişmekte olan ülkede olduğu gibi ülkemizde de serbest bölgelerin kuruluş amacı
uluslararası ticaret ve yatırım olanaklarından daha etkin yararlanmak ve ilave istihdam
alanları oluşturmaktır. Bu nedenle serbest bölge kullanıcılarına faaliyetlerinde rekabet
üstünlüğü yaratacak başta vergi olmak üzere birçok konuda avantaj sağlanmıştır.
Serbest bölgede istihdam edilen personelin ücretlerinin gelir vergisinden istisna
edilmesi, bu avantajların en önemlilerinden biridir. Söz konusu gelir vergisi istisnasına
ilişkin hükümlere, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu'nun geçici 3. maddesinin 2.
fıkrasının (b) bendinde yer verilmiştir.
24.02.2017 tarihinde yürürlüğe giren 6772 sayılı Kanun ile söz konusu teşvikin
nasıl uygulanacağı ve bahse konu teşvikten işverenin faydalanacağı hususu açıklığa
1
kavuşturulmuştur . Ancak işverenlere sağlanan bu teşvik tutarlarının çalışanlara
yansıtılması halinde SGK primine esas kazanca dahil edilip edilmeyecekleri henüz
açıklığa kavuşturulmamış ve ilerde yapılabilecek denetimlerde de önemli bir sorunsal
alan olarak görülmektedir.
Bu yazımızda; serbest bölgelerde istihdam edilen personel için sağlanan gelir vergisi
stopaj teşvikinin çalışanlara yansıtılması halinde SGK primine tabi olup olmayacağı ile
ödeme dönemlerine göre bildirimlerinin nasıl yapılacağı hususunda oluşan tereddütlerin
giderilmesi amaçlanmıştır.
2. Yasal dayanak
2.1 Serbest bölgeler yönünden
6772 sayılı “Serbest Bölgeler Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 7’nci maddesiyle 3218 sayılı
2
“Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3’üncü maddesinin (b) bendi; “Bu bölgelerde
üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az %85’ini yurt dışına ihraç eden mükelleflerin
istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler üzerinden asgari geçim indirimi
uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi, verilecek muhtasar beyanname
üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. Bu oranı %50’ye
kadar indirmeye ve kanuni seviyesine kadar yükseltmeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
Cumhurbaşkanı bu yetkiyi, stratejik, büyük ölçekli veya öncelikli yatırımlar ile konusu,
sektörü ve niteliği itibarıyla proje bazında desteklenmesine karar verilen yatırımlara
yönelik olarak, bölge, sektör ya da faaliyet alanı itibarıyla farklılaştırarak veya
kademelendirerek kullanabilir. Yıllık satış tutarı bu oranın altında kalan mükelleflerden
zamanında tahsil edilmeyen vergiler cezasız olarak, gecikme zammıyla birlikte tahsil
3
edilir” şeklinde değiştirilmiştir .
1 Burcu Pulular, Vergide Gündem, 2017/5.
2 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu için bknz. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3218.pdf; erişim:26.05.2019
3 Uygulama detayları 1 Seri No'lu 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu Genel Tebliği 12/03/2009 tarihli RG’de yayımlanmıştır. Ayrıca bknz.
https://www.gib.gov.tr/node/87909, erişim:26.05.2019.
2 Haziran 2019