Page 7 - EY-VG_Haziran_2019_v4

• Uyuşmazlık konusu olaylar ve olgular ve bu farklılığı giderecek yeterli mekanizmaların iç hukukta
bulunduğu belirtilmiştir. Bakanlık, kişinin kendi beyanına
Taşımacılık işi ile iştigal eden başvurucu hakkında mal ve hizmet karşı dava açmasında hukuki yarar bulunmadığı, mahkemeye
alımında bulunduğu kişi ve şirketi hakkında “sahte faturalar erişim hakkı ve hak arama özgürlüğünün ölçüsüz bir
düzenlediği” gerekçesiyle vergi tekniği raporu düzenlenmiştir. şekilde engellenmediğini bildirmiştir. Son olarak da kanuni
Bunun akabinde Vergi İdaresi tarafından, sahte fatura süresinden sonra verilen beyannamelere ihtirazi kayıt konulup
düzenlediği tespit edilen mükelleften alınan mal ve hizmet konulamaması hususundaki içtihat farklılığının anayasal bir
faturalarındaki katma değer vergilerinin tenzil edilmesi istenmiş sorun oluşturmayacağını ifade etmiştir.
olup, aksi takdirde, olumsuz mükellefler listesine (“kod listesi”)
alınacağı uyarısı yapılmıştır. AYM başvurucuların mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin
iddialarının kabul edilebilir olduğuna karar vermiş ve bu
Mükellef şirket kod listesine girmemek için farklı tarihlerde kapsamda inceleme gerçekleştirmiştir.
ihtirazi kayıtla düzeltme beyannameleri vermiş ise de bu
beyannameler üzerine Vergi İdaresince KDV, damga vergisi ve Başvurucuların ihtirazi kayıtla verdiği beyannameler üzerinden
gecikme faizi tahakkuk ettirilmiş ve vergi ziyaı cezası kesilmiştir. yapılan tarh ve tahakkuk işlemleri sonucu KDV ve damga
vergisi ile bu vergilere ait gecikme faizi ve vergi ziyaı cezası
Başvurucular, ihtirazi kayıtla verilen düzeltme beyannameleri ödemelerinin mülkiyet hakkına müdahale teşkil ettiği,
üzerine Vergi İdaresince tahakkuk ettirilen vergilerin, gecikme keza AYM’nin önceki kararlarında; vergi ve benzeri mali
faizlerinin ve vergi ziyaı cezalarının iptali talebiyle davalar yükümlülükler ile sosyal güvenlik prim ve katkılarını belirlemeye,
açmışlardır. Başvurucular dava dilekçelerinde, ihtirazi kayıtla değiştirmeye ve ödenmesini güvence altına almaya yönelik
düzeltme beyannamelerinin Vergi İdaresinin isteği üzerine müdahalelerin taşıdığı amaçlar dikkate alındığında devletin
verildiğini, mal ve hizmet alımı yapılan mükellefin düzenlediği mülkiyetin kamu yararına kullanımını kontrol veya düzenlenmesi
faturaların sahte olduğu iddialarının somut tespit ilkesine aykırı yetkisi kapsamında incelenmesi gerektiği kabul edilmiştir.
olduğunu, ödemelerin çeklerle yapıldığını, şirketleriyle ilgili
vergi incelemesi yapılmadığını, ilgili beyannameyi vermeme Somut olayda da müdahalenin Avrupa İnsan Hakları
durumunda kod listesine girme durumunda kalacaklarını Sözleşmesi’nin (“Sözleşme”) ek 1 No.lu Protokol’ünün 1.
belirtmişlerdir. maddesinin (2) paragrafında öngörülen mülkiyetin kullanımının
kontrolüne ilişkin üçüncü kural çerçevesinde incelenmesi
Vergi Mahkemesi, açılan davaları “yasal süre geçtikten sonra” gerekmektedir.
düzeltilen KDV beyanlarının “ihtirazi kayıt ile verilmesinin”,
beyannameler üzerinden tahakkuk ettirilen vergiye bir Mülkiyet hakkı Anayasa’nın 35. maddesinde düzenlenmiş olup,
etkisinin bulunmadığı gerekçesiyle reddetmiştir. Ancak temyiz bu hakkın kamu yararı amacıyla ve kanunla sınırlandırılabileceği
mercii başvurucu hakkında bir inceleme yapılmadan ve öngörülmüştür. Mülkiyet hakkına yönelik müdahalenin
kullandığı faturaların gerçek olup olmadığı tam olarak ortaya Anayasa’ya uygun olabilmesi için müdahalenin kanuna
konulmadan, kod listesinden çıkmak amacıyla verilen düzeltme dayanması, kamu yararı amacı taşıması ve ölçülülük ilkesi
beyannameleri üzerine yapılan tahakkukta ve kesilen cezada gözetilerek yapılması gerekmektedir.
hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle Vergi Mahkemesi
kararlarını bozmuştur. • Kanunilik açısından:

Vergi İdaresinin “karar düzeltme talebi” üzerine Bölge İdare Müdahalenin kanuna dayalı olması, müdahaleye ilişkin
Mahkemesi, beyanname verme süresi geçtikten sonra verilen yeterince ulaşılabilir, belirli ve öngörülebilir kanun hükümlerinin
beyannameye konulan ihtirazi kaydın beyanname üzerinden bulunmasını ifade eder. Bu ölçütün sağlanmadığının tespit
yapılan tahakkuka etkisi olmadığı gibi dava açma hakkı edildiği durumlarda diğer ölçütler bakımından inceleme
vermesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle bozma kararını yapılmaksızın mülkiyet hakkının ihlal edildiği sonucuna
kaldırarak Vergi Mahkemesi kararını onamıştır. varılacaktır.

Bunun üzerine başvurucular bireysel başvuruda bulunmuşlardır. • Meşru amaç açısından:

• İnceleme ve değerlendirme Somut olay bakımından Vergi İdaresi tarafından, KDV alınmasını
gerektiren bir mal veya hizmet satımına ilişkin olarak başvurucu
Başvurucuların, ihtirazi kayıtla verilen bu beyannameler mükelleflerden düzeltme beyannamesi düzenlenmesinin
üzerinden yapılan vergi ve gecikme faizi tahakkuku ile kesilen istenmesi vergi kaybını önlemeye yönelik bir işlem olması
vergi ziyaı cezasına karşı Vergi Mahkemesinde açtığı davaların itibarıyla başvuruya konu olayda vergi alacağının tahakkuku
söz konusu beyannamenin kanuni süresi geçtikten sonra ve tahsili ile vergi cezası kesilmesi bakımından kamu yararına
verildiğinden bahisle haksız olarak reddedilmesinden dolayı yönelik bir amacın olduğu kabul edilmektedir.
mülkiyet ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri
sürdükleri görülmüştür. • Ölçülülük ilkesi açısından:

Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığı’na Kamu makamlarınca başvurucuların mülkiyet hakkına yapılan
gönderilmiş olup, Bakanlık mahkemeye erişim hakkı yönünden müdahaleyle gerçekleştirilmek istenen amaç ile bu amacı
bildirdiği görüşünde; yukarıda da detaylıca açıklanan gerçekleştirmek için kullanılan araçlar arasında makul bir
Danıştay 9. Dairesi ile VDDK’nın kararlan arasındaki farklılığın ölçülülük ilişkisi olmalıdır.
hukuki güvenliği sarsacak nitelikte yaygınlık kazanmadığı

Haziran 2019 7