Page 4 - VG_Aralik2023

33’üncü maddesi gereğince düzeltecek, daha sonraki dönemlere • 2003 yılı hesap dönemi sonunda düzenlenen bilançoların her
ait mali tabloların düzeltme işlemleri ise aynı Kanun’un halükarda enflasyon düzeltmesine tabi tutulması ,
mükerrer 298’inci maddesinin (A) fıkrasında öngörülen şartların
varlığına bağlı olarak yapılacaktır. gereği ortaya çıkmıştır.
3. Mali tablolarda enflasyon düzeltmesi Yine geçmiş uygulamada, enflasyon düzeltmesi yapmak
yapılmasında genel esaslar zorunda olan mükelleflerin, düzeltme şartlarının oluşması
halinde 01.01.2004 tarihinden sonra düzenleyecekleri mali
Enflasyon muhasebesi, paranın satın alma gücündeki tablolarından sadece bilançolarını zorunlu olarak düzeltme
değişmeler nedeniyle gerçek durumu yansıtmayan mali işlemine tabi tutmaları söz konusu olmuştur.
tabloların gerçek durumu gösterir hale gelmelerini sağlamak Benzer durumun 31.12.2023 ve VUK’un mükerrer 298/A
üzere düzeltme işlemine tabi tutulması olarak tanımlandığında; maddesindeki şartlara bağlı olarak 2024 ve izleyen dönem
bu düzeltmeye imkan sağlayacak matematiksel işlemler için enflasyon düzeltmesi uygulamaları için de geçerli olacağı
bazı verilerin şirketlerin mali tablolarından ortaya konulması öngörülmektedir. Nitekim, Tebliğ Taslağı’nın 7/2 maddesiyle;
gerekmektedir. VUK’un mükerrer 298/A maddesine göre 213 sayılı Kanun’un mükerrer 298’inci maddesinin (A)
yapılacak enflasyon düzeltmesi yapılabilmesi için bilinmesi fıkrasının (8) numaralı bendinin (b) alt bendinin verdiği yetkiye
gerekenler şunlardır. dayanılarak, enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan
• Düzeltmeye tabi tutulacak parasal olmayan mali tablo mükelleflerce, mali tablolardan sadece bilançonun enflasyon
(bilanço) kıymetleri (varlıklar ve kaynaklar). düzeltmesine tabi tutulması uygun görülmüştür.
• Düzeltmeye tabi olacak parasal olmayan kıymetlerin 4.2. Yabancı para cinsinden hisse senetleri ve iştiraklerin
düzeltmeye esas tarihleri. durumu

• Düzeltmeye tabi olacak parasal olmayan kıymetlerin Hisse senetleri, VUK’un 279’uncu maddesine göre alış bedeli
düzeltmeye esas tutarları. ile değerlenmektedir. Bu çerçevede, VUK’un 298/A maddesi
• Mali tabloların ait olduğu aya ilişkin (örneğin Aralık 2023) uyarınca hisse senetlerinin, borsada işlem görsün görmesin
fiyat endeksinin, düzeltmeye esas alınan tarihi içeren aya ait düzeltme katsayısı ile çarpılmak suretiyle düzeltilmesi gereği
fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen düzeltme katsayısı. ortaya çıkmaktadır.

Bu çerçevede, enflasyon düzeltmesi uygulamasının yukarıdaki Ancak, 31.12.2003 tarihli bilançonun düzeltilmesine yönelik
kapsamda yapılması sırasında parasal olmayan kıymetlerin uygulamada, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca 05.08.2004 tarih
hangileri olduğu, düzeltmeye esas tarihlerinin ne olduğu, ve 9 No.lu VUK Sirküleri ile bu konuya dair farklı bir belirleme
düzeltmeye esas tutarlarının nasıl tespit edileceği konuları yapılmıştır. Bu çerçevede, Gelir İdaresi’nce işletmelerin aktifinde
özellik arz etmektedir. bulunan yabancı para cinsinden hisse senetleri, iştirakler
ve avansların, VUK’un mükerrer 298/A-8 maddesinde Gelir
Bu hususları da dikkate alarak, önümüzdeki dönem enflasyon İdaresi’ne verilen yetkiye istinaden düzeltme tarihindeki döviz
düzeltmesi (31.12.2023 tarihli mali tabloların düzeltilmesi ve kuru ile düzeltilmeleri uygun görülmüştür.
01.01.2024 tarihinden sonraki dönemlere ait mali tabloların
VUK’un mükerrer 298/A maddesinde öngörülen şartların Konuyla ilgili Gelir İdaresi’nce hazırlanan Tebliğ Taslağı’nın
varlığına bağlı olarak düzeltilmesi) uygulamalarındaki özellikli 5/1-ç maddesinde; “Hisse senetleri esas itibarıyla parasal
durumlardan bazılarına izleyen bölümlerde yer verilmiştir. olmayan bir iktisadi kıymettir ve düzeltme/taşıma katsayısı ile
çarpılmak suretiyle düzeltme işlemi gerçekleştirilecektir. Ancak,
4. Enflasyon düzeltmesinde özellikli durumlar işletmelerin aktifinde bulunan yabancı para cinsinden hisse
senetleri, iştirakler ve avansların, 213 sayılı Kanun’un mükerrer
4.1. Düzeltmeye tabi tutulacak mali tablo: Bilanço 298’inci maddesinin (A) fıkrasının (8) numaralı bendinin
verdiği yetkiye istinaden, düzeltme tarihindeki döviz kuru ile
Geçmiş uygulamada, gerek 31.12.2003 gerek 31.12.2004 düzeltilmeleri uygun görülmüştür.” açıklaması yer almaktadır.
tarihli mali tablolardan enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak
mali tabloların yalnızca bilanço ile sınırlı olduğunu belirtmek Tebliğ Taslağı’ndaki bu anlayışın enflasyon düzeltmesine yönelik
gerekir. yayımlanacak Genel Tebliğ’de de korunması halinde, yabancı
para birimi cinsinden hisse senetleri ve iştiraklerin, ilgili yabancı
Bu durum 328 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nin II.2 başlığı para tutarının düzeltme tarihindeki döviz kuru ile çarpılması
altında ve 338 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nin (1) numaralı suretiyle enflasyon düzeltmesine tabi tutulması söz konusu
bölümünde ifade edilmiştir. olacaktır.
Sonuç olarak, VUK’un geçici 25’inci maddesindeki hükümler 4.3. Stokların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasında
ve 328 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’ndeki açıklamalar dikkate toplulaştırılmış yöntem uygulamaları
alındığında;
Stokların enflasyon düzeltmesinde mükellefler toplulaştırılmış
• 31.12.2003 tarihli mali tabloların, öncelikle enflasyon yöntemleri tercih ediyorlarsa, düzeltme uygulamasında
düzeltmesi hükümleri göz önüne alınmaksızın düzenlenmesi, düzeltme katsayıları yerine (düzeltmede esas alınacak tarihlere
• 31.12.2003 tarihli mali tablolardan sadece bilanço için geçerli bağlı kalmaksızın), bu toplulaştırılmış yöntemlere göre
olmak üzere enflasyon düzeltmesinin yapılması ve 2003 yılına bulunan düzeltme katsayılarını esas alarak düzeltme işlemini
ait vergi matrahının, düzeltme öncesi mali tablolara göre gerçekleştireceklerdir. VUK’un mükerrer 298/A-2 maddesinde
tespit edilen karlar üzerinden hesaplanması, toplulaştırılmış yöntemler “basit ortalama yöntemi” ve
“hareketli ağırlıklı ortalama yöntemi” olarak belirlenmiştir.
4 Aralık 2023