Page 7 - VG_Aralik2023

ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışlarının, 31/12/2023 sonra da aktifleştirilen bedel kül halinde 31.12.2003 tarihine
tarihli bilançonun düzeltilmesi sırasında artış olarak dikkate kadar düzeltilecektir.
alınmayacağı ve bunların enflasyon düzeltmesine tabi
tutulmayacağı belirtilmiştir. Tebliğ Taslağı’na bakıldığında, geçmiş uygulamada 2003
ve 2004 hesap dönemlerindeki enflasyon düzeltmesi için
Tebliğ Taslağı’nda belirtilen bu hususlar kapsamında, benimsenen bu yaklaşımın 31.12.2023 ve VUK’un 298/A
sermayenin düzeltmeye esas tutarına ulaşılırken daha önce maddesindeki şartların varlığına istinaden yapılacak 2024
sermayeye ilave edilmiş olan, VUK’un mükerrer 298/Ç maddesi ve izleyen hesap dönemleri enflasyon düzeltmesinde de esas
kapsamında yapılan yeniden değerlemeden kaynaklı değer alınacağı sonucuna ulaşılmaktadır.
artışları ile VUK’un Geçici 31’inci ve geçici 32’nci maddeleri
kapsamında yapılan yeniden değerlemelerden kaynaklı değer Nitekim, Tebliğ Taslağı’nın 20’nci maddesinde, “2023
artışları düşülecektir. hesap dönemi sonuna ait bilançoda yer alan (yapımı süren
ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına
4.6. Yapılmakta olan yatırımlar hesapları kullanılarak aktarılacak olan, her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve
aktifleştirilen sabit kıymetlerin düzeltmeye esas tarihlerinin genel giderlerle ilgili harcamaların yapıldığı) yatırımlara ilişkin
tespiti tutarların düzeltilmesi; söz konusu yatırımlara ait geçmiş
her ay sonu itibariyle kesinleşmiş harcama tutarlarının (reel
VUK’un Mükerrer 298/A-3 bendine göre; şirketlerin aktiflerinde olmayan finansman maliyeti var ise düşülmesi şartıyla) o
yer alan maddî duran varlıklar ve bu varlıkları oluşturan ayın düzeltmeye esas tarih olarak dikkate alınması yoluyla
unsurlar, maddî olmayan duran varlıklar ve bu varlıkları bulunacak düzeltme katsayısı ile çarpılması ve bulunan bu
oluşturan unsurlar, özel tükenmeye tâbi varlıklar ve bu varlıkları tutarların toplanması suretiyle yapılacaktır. 2023 hesap dönemi
oluşturan unsurlar ile haklar ve şerefiyeler için; defterlere sonu itibariyle bilançoda yer almayan, ilgili aktif hesabına
kayıt tarihi enflasyon düzeltmesi uygulamasında düzeltme bilanço tarihinden önce aktarılmış bulunan ve yapılmakta olan
katsayılarının tespitinde esas alınmalıdır. yatırımlar hesabından gelmiş olan değerlerin düzeltmeye esas

Öte yandan, yukarıdaki hesaplara intikal ettirilmekle birlikte bazı tarihi olarak, söz konusu değerlerin aktifleştirme tarihlerinin
değil, yapılmakta olan yatırımlar hesabının kullanıldığı tarihlerin
duran varlık yatırımları öncelikle “Yapılmakta Olan Yatırımlar” alınması gerekmektedir. Buna göre söz konusu değerlerin
hesabına kaydedilmekte ve ilgili iktisadi kıymetlerle ilgili düzeltilmesi iki aşamada gerçekleştirilecektir. Öncelikle her bir
harcamalar tamamlanarak bunların kullanıma hazır hale gelmesi aya ilişkin yatırım harcaması, harcamanın gerçekleştiği ay sonu
durumunda “Yapılmakta Olan Yatırımlar” hesabından çıkarılarak itibariyle aktifleştirme tarihine kadar, sonra da aktifleştirilen
ilgili duran varlık hesaplarında aktifleştirilmektedir.
bedel kül halinde aktifleştirme tarihinden 2023 hesap dönemi
Bu durumda, söz konusu iktisadi kıymetlerin enflasyon sonuna kadar düzeltilecektir.” açıklamaları yer almaktadır.
düzeltmesine esas olacak tarihlerinin tespiti özellik arz
etmektedir. 4.7. Devir, bölünme ve birleşme yoluyla alınan kıymetlerde
düzeltmeye esas tarihin tespiti
2003 ve 2004 hesap dönemlerindeki enflasyon düzeltmesine Enflasyon düzeltmesinin yapılacağı tarih öncesinde şirketlerin
yönelik açıklamaların yer aldığı 05.08.2004 tarih ve 9 No.lu 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde
VUK Sirküleri’nin 2.13 numaralı başlığındaki açıklama devir, birleşme, bölünme gibi işlemleri taraf olması söz konusu
uyarınca; 31.12.2003 tarihli bilançoda yer alan (yapımı olabilmektedir.
süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına
aktarılacak olan, her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve Bu tür işlemler neticesinde edinilen ve 31.12.2023 (aynı
genel giderlerle ilgili harcamaların yapıldığı) yatırımlara ilişkin zamanda VUK’un mükerrer 298/A maddesindeki şartların
tutarların düzeltilmesi; söz konusu yatırımlara ait geçmiş her ay varlığına bağlı olarak 2024 ve izleyen hesap dönemleri)
sonu itibariyle kesinleşmiş harcama tutarlarının (reel olmayan enflasyon düzeltmesi sırasında düzeltilmesi söz konusu olacak
finansman maliyeti var ise düşülmesi şartıyla) o ayın düzeltmeye parasal olmayan kıymetlerin düzeltmeye esas tarihlerinin
esas tarih olarak dikkate alınması yoluyla bulunacak düzeltme belirlenmesi özellik arz etmektedir.
katsayısı ile çarpılması ve bulunan bu tutarların toplanması
suretiyle yapılacaktır. 2003 ve 2004 hesap dönemlerindeki enflasyon düzeltmesine
yönelik açıklamaların yer aldığı 05.08.2004 tarih ve 9 No.lu
Öte yandan, yine 24.03.2005 tarih ve 17 No.lu VUK VUK Sirküleri’nin 2.6. numaralı başlığında devir, bölünme
Sirküleri’nin 12 numaralı başlığında bilançoda “Yapılmakta ve birleşme yoluyla iktisap edilen kıymetlerin düzeltmeye
Olan Yatırımlar” hesabı üzerinden aktifleştirilen (bu hesaba esas tarihleri için açıklamalarda bulunulmuştur. Buna göre,
giren ve daha sonra ilgili duran varlık hesabına intikal etmek 31.12.2003 tarihinden öncesine rastlayan (5422 Sayılı
üzere hesaptan çıkarılan) kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde Mülga Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 37 ve 38’inci maddeleri
dikkate alınacak düzeltmeye esas tarihleri açıklanmıştır. Buna – günümüzde yürürlükte bulunan 5520 Sayılı Kanun’un 19
göre, 31.12.2003 tarihi itibariyle bilançoda yer almayan, ilgili ve 20’nci maddeleri – ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 81’inci
aktif hesabına bilanço tarihinden önce aktarılmış bulunan ve maddesinde belirtilen ve mukayyet değerleriyle yapılan) devir
yapılmakta olan yatırımlar hesabından gelmiş olan değerlerin işlemleri nedeniyle işletme aktifinde yer alan iktisadi kıymetlerin
düzeltmeye esas tarihi olarak, söz konusu değerlerin düzeltmeye esas tarihi olarak devir tarihi değil söz konusu
aktifleştirme tarihlerinin değil, yapılmakta olan yatırımlar kıymetlerin devir yoluyla ortadan kalkan işletmenin envanterine
hesabının kullanıldığı tarihlerin alınması gerekmektedir. alındığı tarih esas alınmıştır. Birleşme durumunda ise, yine söz
Dolayısıyla, söz konusu değerlerin düzeltilmesi iki aşamada konusu kıymetlerin birleşilen kurumun kayıtlarına intikal ettiği
gerçekleştirilecektir. Öncelikle her harcama, harcamanın tarih düzeltmeye esas tarih olarak dikkate alınacağı belirtilmiştir.
gerçekleştiği ay sonu itibariyle aktifleştirme tarihine kadar,

Aralık 2023 Aralık 2023 7