Page 5 - VG_Aralik2023

Öte yandan, 31.12.2003 tarihli bilançonun düzeltmesine istedikleri takdirde, “Basit Ortalama Yöntemi” ve “Hareketli
yönelik açıklamalar içeren 328 Sıra No.lu VUK Tebliği’nde ise, Ağırlıklı Ortalama Yöntemi” olarak tespit edilmiş bulunan
toplulaştırılmış kullanılarak düzeltilebilecek parasal olmayan toplulaştırılmış yöntemlerden arzu ettiklerini seçebileceklerdir.
kıymetlerin, stoklarla sınırlı olduğu açıklaması yapılarak;
mükerrer 298/A maddesinin (5) ve (8) numaralı bentlerinin Ancak; 2024 hesap dönemi için seçilen bu yöntemden, bu
verdiği yetkiye istinaden Gelir İdaresi’nce “basit ortalama seçimin yapıldığı geçici vergi döneminden sonraki geçici vergi
yöntemi” ve “stok devir hızı yöntemi” olmak üzere iki tür dönemleri ile içinde bulunulan hesap dönemi dâhil üçüncü hesap
toplulaştırılmış yöntem belirlenmiştir. Mükellefler belirtilen bu döneminin sonuna kadar (bu dönem dâhil) dönülemeyecektir.
yöntemlerden herhangi birini seçebileceklerdir. 4.4. Reel olmayan finansman maliyetlerinin tespiti ve

Diğer taraftan, 01.01.2004 tarihinden sonra düzenlenecek düzeltme sonrasında izleyen hesap dönemlerinde vergi
mali tabloların düzeltilmesine ilişkin esasları içeren 338 Sıra matrahından indirim uygulaması
no.lu VUK Genel Tebliği’nde stokların düzeltilmesinde esas VUK’un mükerrer 298/A-2 maddesinde yer alan tanıma
alınabilecek toplulaştırılmış yöntemler VUK’un mükerrer 298/A- göre reel olmayan finansman maliyeti (ROFM); her türlü
2 maddesine uygun bir şekilde “basit ortalama yöntemi” ve borçlanmada, borç tutarlarına (yabancı para üzerinden
“hareketli ağırlıklı ortalama yöntemi” olarak belirlenmiştir. borçlanmalarda borcun alındığı tarihteki Türk Lirası

31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesinde geçerli karşılıklarına), borcun kullanıldığı döneme ait TEFE (günümüz
olacak VUK’un geçici 33’üncü maddesinde uygulanabilecek uygulamasında Yİ-ÜFE) artış oranının uygulanması suretiyle
toplulaştırılmış yöntem ile ilgili bir belirleme yapılmamıştır. hesaplanan tutarı ifade etmektedir.
Ancak, şartların varlığına bağlı olarak 2024 ve izleyen hesap Yine ilgili VUK’un 298/A maddesinin (4) numaralı bendinde,
dönemlerinde yapılacak olası enflasyon düzeltmesinde mükerrer düzeltme işleminde parasal olmayan kıymetlerin VUK
298/A maddesi hükümleri geçerli olacağından; stokların değerleme hükümlerine göre tutarlarının esas alınacağı; ancak
düzeltilmesinde “basit ortalama yöntemi” ve “hareketli ağırlıklı bu kıymetlerin maliyet veya alış bedellerine dahil edilmiş
ortalama yöntemi” esas alınması beklenmektedir. bulunan (aktifleştirilmiş bulunan) finansman giderlerinin olması

31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesinde stoklar için halinde bunların ayrıştırılarak düzeltmeye esas değerden
geçerli olabilecek toplulaştırılmış yöntemin belirlenmesi düşüleceği ifade edilmiştir. (Stokların, satılan malın ve maddî
konusunda Gelir İdaresi Başkanlığı’nca hazırlanan Tebliğ duran varlıkların maliyet bedeline ve malî duran varlıkların alış
Taslağı’nın 18’inci maddesi kapsamında “basit ortalama bedeline intikal ettirilen reel olmayan finansman maliyetleri
yöntemi” ve “stok devir hızı yöntemi” olmak üzere iki tür düşüldükten sonra bulunan tutarlar düzeltmeye tâbi tutulur.
toplulaştırılmış yöntem belirlenmiştir. Toplulaştırılmış yöntemlerle düzeltmeye tâbi tutulan kıymetlerin
alış veya maliyet bedeline intikal ettirilen reel olmayan
Diğer yandan, şartların oluşmasına bağlı olarak geçici vergi finansman maliyetlerinin düşülmesi ihtiyarîdir.)
dönemleri dâhil 2024 hesap dönemi (kendisine özel hesap
dönemi tayin edilenlerde 2025 yılında biten hesap dönemi) ve Diğer taraftan, VUK’un geçici 25/c maddesindeki hükümler
şartların devamına bağlı olarak izleyen dönemlere (geçici vergi uyarınca; maddî duran varlıklar, malî duran varlıklar ve
dönemleri ve hesap dönemleri) ilişkin enflasyon düzeltmesi özel tükenmeye tâbi varlıklar ile stokların maliyet veya alış
işlemlerinde esas alınabilecek toplulaştırılmış yöntemler Tebliğ bedelleri içinde yer alan ve tevsik edilebilen reel olmayan
Taslağı’nın 37/2 maddesine göre “Basit Ortalama Yöntemi” ve finansman maliyeti, ilgili varlığın maliyet veya alış bedelinden
“Hareketli Ağırlıklı Ortalama Yöntemi” olarak belirlenmiştir. düşülecektir. Mükelleflerin reel olmayan finansman maliyetini
tevsik edememeleri halinde yapılacak ROFM ayrıştırmasına
Bu noktada, VUK’un mükerrer 298/A-5 maddesinde dair düzenlemeler yine VUK’un Geçici 25/c maddesindeki
“Mükellefler düzeltme işleminde Maliye Bakanlığınca belirlenen hükümlerde yerini almıştır.
toplulaştırılmış yöntemleri uygulayabilirler. Ancak toplulaştırılmış
yöntemlerden birini seçen mükellefler seçtikleri yöntemden, Özetle, VUK’un 298/A maddesinin (4) numaralı bendindeki
bu seçimi yaptıkları hesap dönemi dahil üçüncü hesap hükümler kapsamında 2004 hesap dönemindeki enflasyon
döneminin sonuna kadar dönemezler.” hükmünün yer aldığı düzeltmesi için geçerli olan ROFM ayrıştırmasının, VUK’un
unutulmamalıdır. Geçici 25/c 31.12.2003 tarihli bilançonun düzeltilmesinde de
esas alındığı görülmektedir.
Dolayısıyla, Tebliğ Taslağı’nın 37/2 maddesinde belirtilen ve
2024 hesap döneminde stokların enflasyon düzeltmesinde Diğer taraftan, VUK’un geçici 25/c maddesinde “Amortisman
seçilen toplulaştırılmış yöntemin, enflasyon düzeltmesinin süresi bitmemiş olan kıymetlere ilişkin maliyet veya alış
yapılmasına şartların varlığına bağlı olarak devam edilecek 2025 bedelinden düşülen reel olmayan finansman maliyetinden
ve 2026 yıllarında da esas alınması gereği ortaya çıkmaktadır. amortisman ayrılmamış tutar, 2004 ve sonraki dönemlerde,
beş yılda ve eşit taksitte dönem kazancının tespitinde gider
Diğer taraftan, 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançodaki olarak dikkate alınır.” düzenlemesi yapılarak; amortisman
stokların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sırasında süresi 31.12.2003 tarihi itibariyle sonlanmamış kıymetlerin
kullanılacak yöntem seçiminde böyle bir sınırlama maliyet veya alış bedelinden düşülen ROFM kısmından
bulunmamaktadır. Tebliğ Taslağı’nın 37/4 maddesinde de amortisman ayrılmamış tutarın, 2004 ila 2008 yıllarının vergi
ifade edildiği üzere, enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda matrahlarından “zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler”
olan mükellefler, 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançolarını bünyesinde indirim konusu yapılmasına dayanak sağlanmıştır.
düzeltirken toplulaştırılmış yöntemleri kullanmış olsun ya da
olmasınlar, 2024 hesap dönemi geçici vergi dönemleri ve Önceki bölümlerde yer alan açıklamalar kapsamında geçmiş
hesap dönemi sonu itibariyle düzenlenecek olan bilançolarında uygulamadaki 31.12.2003 tarihli enflasyon düzeltmesi,
yer alan stoklarını, toplulaştırmış yöntemlere göre düzeltmek 31.12.2023 tarihinde VUK’un geçici 33’üncü maddesi hükmüne
Aralık 2023 Aralık 2023 5