Page 3 - VGMart_2024

İzleyen bölümlerde enflasyon düzeltmesinde özellikli konulara 3. Enflasyon düzeltmesinde özellikli konular
ilgili Genel Tebliğ ve Sirküler’de yer alan açıklamalar kapsamında
yer verilmeye çalışılacaktır. 3.1. Geçmiş yıl karları ve zararlarının 31.12.2023
düzeltmesindeki durumu
2. 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoda ve
şartların varlığına bağlı olarak 2024 ve izleyen 555 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nin 16’ncı maddesinde
hesap dönemlerinde enflasyon düzeltmesi düzeltme öncesi geçmiş yıllar karları ve zararları ile dönem net
uygulaması karı (zararı) hesabı açısından bazı belirlemeler yapılmıştır. Buna
göre;

VUK’un geçici 33’üncü maddesi 31.12.2023 tarihli mali • Özsermaye kalemlerinden “Geçmiş Yıllar Karları”,
tabloların (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde “Geçmiş Yıllar Zararları” ve “Dönem Net Karı (Zararı)”
2024 yılında biten hesap dönemlerinin son günü itibarlı mali 31.12.2023 tarihli düzeltilmiş bilançoda gösterilmeyecek;
tablolarının) enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasına dair bunların bakiyesi Enflasyon Düzeltme Hesabına aktarılmak
düzenlemenin altyapısını oluşturmaktadır.
suretiyle geçmiş yıllar karları veya zararları hesabıyla
ilişkilendirilecektir.
Diğer taraftan, VUK’un mükerrer 298/A-1 maddesine göre;
kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar • 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun enflasyon
vergisi mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan kar/zarar farkı,
dönem dahil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde diğer bir ifade ile düzeltme sonrası hesaplanan geçmiş yıl kâr
bulunulan hesap döneminde % 10'dan fazla olması halinde mali veya zararı düzeltilmiş bilançoda öz kaynaklar içinde, Geçmiş
tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklardır. Yine ilgili Yıllar Karları/Zararları hesabının “alt hesabında” izlenecektir.
madde uyarınca, enflasyon düzeltmesi uygulaması, her iki şartın • 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun enflasyon
birlikte gerçekleşmemesi halinde sona erecektir. Dolayısıyla, düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan (düzeltme
süreklilik arz eden ve enflasyon düzeltmesi işlemine ilişkin ana sonrası tespit edilen) geçmiş yıl karı vergiye tabi
esasların belirlendiği hükümler günümüzde VUK’un mükerrer tutulmayacak, geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul
298/A maddesinde yer almaktadır. edilmeyecektir.
Enflasyon muhasebesi, paranın satın alma gücündeki Diğer taraftan, Genel Tebliğ’in 30’uncu maddesine göre; 2023
değişmeler nedeniyle gerçek durumu yansıtmayan mali hesap dönemi sonuna ait bilançoya ilişkin yapılan enflasyon
tabloların gerçek durumu gösterir hale gelmelerini sağlamak düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar “Geçmiş Yıllar Kârları/
üzere düzeltme işlemine tabi tutulması olarak tanımlandığında; Zararları” hesaplarında gösterilecektir. Kayıtlarda yer alan eski
bu düzeltmeye imkân sağlayacak matematiksel işlemler için dönemlerden gelen kâr veya zararlar da mukayyet değerleri
bazı verilerin şirketlerin mali tablolarından ortaya konulması üzerinden enflasyon düzeltme hesabına kaydedilmek suretiyle
gerekmektedir. Mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi bu hesaba aktarılacaktır. Ayrıca, 2023 hesap dönemi sonuna ait
tutulabilmesi için bilinmesi gerekenler şunlardır. bilançonun düzeltilmesi sonucu oluşan geçmiş yıllar kârları veya
zararları, kaydedildiği Geçmiş Yıllar Kârları/Zararları hesabının
• Düzeltmeye tabi tutulacak parasal olmayan mali tablo “alt hesabında” izlenecek ve sonraki dönemlerde enflasyon
(bilanço) kıymetleri (varlıklar ve kaynaklar). düzeltmesine tabi tutulacaktır.
• Düzeltmeye tabi olacak parasal olmayan kıymetlerin
düzeltmeye esas tarihleri. Yine, “Düzeltilmiş geçmiş yıl kârı veya zararı bulunurken,
kayıtlarda yer alan eski dönemlerden gelen kâr veya zararlar,
• Düzeltmeye tabi olacak parasal olmayan kıymetlerin düzeltme esnasında sıfırlanacaktır.” şeklinde 18 Ekim 2023
düzeltmeye esas tutarları.
tarihindeki Tebliğ Taslağı’nın 30’uncu maddesinde yer alan
• Mali tabloların ait olduğu aya ilişkin (örneğin Aralık 2023) hükme, 555 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nde yer verilmemiştir.
fiyat endeksinin, düzeltmeye esas alınan tarihi içeren aya ait
fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen düzeltme katsayısı. Öte yandan, 165 No.lu Sirküler’de verilen örnekte (Örnek 1)
enflasyon düzeltmesinden kaynaklı 2023 sonunda oluşan
Bu çerçevede, enflasyon düzeltmesi uygulamasının yukarıdaki enflasyon düzeltme karı (örnekte 209.254,28 TL kar), geçmiş
kapsamda yapılması sırasında parasal olmayan kıymetlerin yıllar karları hesabı (15.000 TL) ve dönem net karı (10.000 TL)
hangileri olduğu, düzeltmeye esas tarihlerinin ne olduğu, ile birlikte 234.254,28 TL (= 209.254,28 TL + 15.000 TL +
düzeltmeye esas tutarlarının nasıl tespit edileceği konuları 10.000 TL) olarak düzeltme sonrası bilançoda “Geçmiş Yıllar
özellik arz etmektedir. Karları” hesabında gösterilmiştir.

Enflasyon düzeltmesi ile ilgili bu genel çerçeveyi dikkate Bilançoda bahsi geçen tutarlar (209.254,28 TL ve 25.000
alarak, uygulamada özellikli konulardan bazılarına, güncel TL) toplu olarak “Geçmiş Yıllar Karları” hesabında gösterilmiş
düzenlemeler ışığında izleyen bölümlerde yer verilmiştir. olsa da; 555 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nin 16 ve 30’uncu
maddelerine göre, 31.12.2023 tarihli düzeltme öncesi geçmiş
yıl karları veya cari dönem net karının, enflasyon düzeltmesi

Mart 2024 3