Page 6 - VGMart_2024

Yine ilgili örnekte 2024 hesap dönemindeki enflasyon Toplulaştırılmış yöntemlerle düzeltmeye tâbi tutulan kıymetlerin
düzeltmesi sırasında farklı mal grupları için farklı yöntem alış veya maliyet bedeline intikal ettirilen reel olmayan
(beyaz eşya ve telefon için gerçek yöntemi, bisiklet için finansman maliyetlerinin düşülmesi ihtiyarîdir.)
toplulaştırılmış yöntemi tercih edilebilecek; 2024 yılında
bisiklet ile ilgili toplulaştırılmış yöntem kullanılırken, bu mal ROFM hesaplamalarına ilişkin hususlar 555 Sıra No.lu Vergi
grubunun alt ayrımı olan elektrikli bisiklet için basit ortalama Usul Kanunu Genel Tebliği’nin 14 ve 34’üncü maddelerinde
yöntem, diğer bisiklet grupları için hareketli ağırlıklı ortalama açıklanmıştır.
yöntem uygulanabilecektir. Ancak 2024 hesap döneminde bu
yönde yapılan tercihten izleyen geçici vergi dönemleri ile içinde Reel olmayan finansman maliyeti uygulaması başlı başına ayrı
bulunulan hesap dönemi dâhil, üçüncü hesap döneminin sonuna bir çalışmanın konusu olabilecek kapsamda olmakla birlikte,
kadar (bu dönem dâhil) dönülmesi mümkün olmayacaktır. bu yazı özelinde ROFM ile ilgili aşağıdaki maddelerdeki özellikli
konuların hatırlatılmasında yarar görülmüştür.
3.4. Düzeltmeye esas tutarın tespitinde reel olmayan
finansman maliyeti uygulaması • 555 Sıra No.lu Tebliğ’in 40/3 maddesi uyarınca, 2023
hesap dönemi sonuna ait bilançoya ait düzeltme ile
31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesinde, parasal sınırlı olmak üzere, amortisman süresi bitmemiş olan
olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak kıymetlere ilişkin maliyet veya alış bedelinden düşülen
tutarlarının bulunmasında özellik arz eden bazı durumlar vardır. reel olmayan finansman maliyetinden amortisman
ayrılmamış tutar, 2024 ve sonraki hesap dönemlerinde 5
Genel prensip; parasal olmayan kıymetlerin düzeltme işleminde, yılda ve eşit taksitler halinde dönem kazancının tespitinde
düzeltmeye esas tarih itibarıyla sahip olduğu ve 213 sayılı gider olarak dikkate alınabilecektir. Enflasyon düzeltmesi
Kanunda yer alan değerleme hükümlerine göre, Tebliğ’in uygulamasında, söz konusu reel olmayan finansman
13’üncü maddesi de dikkate alınmak suretiyle, tespit edilen maliyetleri bilançoda gözükmeyeceği için, bunların
tutarları/değerinin esas alınması yönündedir. Öte yandan, yine mukayyet değerleri ile beyanname üzerinde indirim konusu
Tebliğ’in 13’üncü maddesine göre parasal olmayan kıymetlerin yapılması gerekmektedir. Ancak, amortismana tabi bu
enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarları belirlenirken iktisadi kıymetin 1/1/2024 tarihinden sonra satılması
bir kısım değerler, parasal olmayan kıymetlerin 213 sayılı halinde, satış tarihi itibariyle reel olmayan finansman
Kanunun değerleme hükümlerine göre bulunan tutarlarından maliyetinin itfa olunmayan kısmının, kıymetin satıldığı
düşülecek ve bu işlemden sonra bulunan miktarlar düzeltmeye hesap döneminde gider olarak dikkate alınması mümkün
esas alınacaktır. Bu kapsamda; bulunmaktadır.
• Düzeltmeye esas tutarın hesaplanmasında ROFM
a) Düzeltmeye esas alınacak tutara ulaşılırken; reel olmayan ayrıştırması yapılacak parasal olmayan kıymetler;
finansman maliyeti (ROFM), ilgili parasal olmayan kıymetin stoklar, maddi duran varlıklar, mali duran varlıklar ve özel
düzeltmeye esas değerinden düşülmek suretiyle düzeltme tükenmeye tabi varlıklar olup, ROFM ihtiva edebilen iktisadi
işlemi yapılacaktır. işletmeye dâhil kıymetler 555 Sıra No.lu VUK Tebliği’ne
ekli (EK 3) listede yer almaktadır. Bu yönden bakıldığında,
b) 1/1/2024 tarihinden önce ayrılmış ve sermayeye ilave maddi olmayan duran varlık mahiyetinde olan kıymetlerin
edilmiş olan ve Tebliğ’in 15’inci maddesinin (2) numaralı (örneğin haklar, şerefiye, araştırma ve geliştirme giderleri,
fıkrasında sayılan fonlar, sermayenin düzeltmeye esas özel maliyetler) iktisabında yüklenilen ve aktifleştirilen
tutarı hesaplanırken düşülecek ve bunlar enflasyon finansman maliyetleri için ROFM ayrıştırması yapılması
düzeltmesine tutulmayacaktır. (ROFM’un maliyet bedelinden düşülerek enflasyon
düzeltmesinin yapılması) söz konusu olmayacaktır.
VUK’un mükerrer 298/A-2 maddesinde yer alan tanıma
göre reel olmayan finansman maliyeti (ROFM); her türlü • Reel olmayan finansman maliyetinin (ROFM) tevsikine
borçlanmada, borç tutarlarına (yabancı para üzerinden ilişkin kayıt ve belgelerin açık ve kesin bilgiler içermesi
borçlanmalarda borcun alındığı tarihteki Türk lirası gerekmektedir. Buna göre ROFM, düzeltmeye esas
karşılıklarına), borcun kullanıldığı döneme ait TEFE (günümüz tutarın tespitinde dikkate alınacak olup, ayrıca muhasebe
uygulamasında Yİ-ÜFE) artış oranının uygulanması suretiyle kayıtlarında gösterilmesi söz konusu olmayacaktır.
hesaplanan tutarı ifade etmektedir. • Amortisman süresi bitmemiş olan kıymetlere ilişkin maliyet
veya alış bedelinden düşülen reel olmayan finansman
Yine ilgili VUK’un 298/A maddesinin (4) numaralı bendinde, maliyetinden amortisman ayrılmamış tutarın, 2024 ve
düzeltme işleminde parasal olmayan kıymetlerin VUK sonraki dönemlerde, beş yılda ve eşit taksitte dönem
değerleme hükümlerine göre tutarlarının esas alınacağı; ancak kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
bu kıymetlerin maliyet veya alış bedellerine dahil edilmiş Bahsi geçen vergi matrahından indirim, aktifte yer alan
bulunan (aktifleştirilmiş bulunan) finansman giderlerinin olması ve üzerinden hali hazırda amortisman ayrılabilen iktisadi
halinde bunların ayrıştırılarak düzeltmeye esas değerden kıymetler için mümkün olan bir uygulamadır. Bu bağlamda,
düşüleceği ifade edilmiştir. (Stokların, satılan malın ve maddî henüz aktifleştirilmediği için amortismana tabi olmayan
duran varlıkların maliyet bedeline ve malî duran varlıkların alış yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenen varlıklar
bedeline intikal ettirilen reel olmayan finansman maliyetleri için böyle bir imkanın (maliyet bedelinden düşülen ROFM
düşüldükten sonra bulunan tutarlar düzeltmeye tâbi tutulur.

6 Mart 2024