Page 9 - VGMart_2024

3.7. Sermaye tamamlama fonu ve sermaye avanslarının Diğer taraftan, 165 No.lu VUK Sirküleri’nin 4.3. bölümünde
enflasyon düzeltmesi karşısındaki durumu Hazine ve Maliye Bakanlığı’na 213 sayılı Kanun’un mükerrer
298’inci maddesinin (A) fıkrasının (8) numaralı bendinin verdiği
555 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği’nde, sermaye tamamlama yetki kullanılmak suretiyle, sermaye avansı olarak sermaye
fonlarının düzeltmeye tabi tutulup tutulmayacağına dair bir yedekleri hesabında takip edilen tutarların parasal kıymet
belirleme yer almamıştır. olarak kabul edilmesi ve düzeltmeye tabi tutulmaması uygun
bulunmuştur.
165 No.lu VUK Sirküleri’nin 4.3. bölümünde ise 6102 sayılı
Türk Ticaret Kanunu’nun 376’ncı maddesi uyarınca sermayenin İkinci konuya gelindiğinde, sermaye artırımları öncesinde
tamamlanmasına karar verilen şirketin ortakları tarafından zarar şirket ortakları tarafından sermaye avansı ödemesi yapılması
sebebiyle karşılıksız kalan kısmı kapatacak miktarda aktarılan ve sermaye artırımına dair genel kurul kararının daha sonra
ve öz kaynaklar içerisinde takip edilen sermaye tamamlama alınması durumunda; nakden ödenmiş bulunan bu sermaye
fonunun parasal olmayan kıymet olarak kabul edileceği ve için enflasyon düzeltmesi sırasında düzeltmeye esas tarihin
düzeltmeye tabi tutulacağı belirtilmiştir. hangi tarih olacağı konusunda Sirküler’de bir belirleme
yapılmadığından; VUK’un mükerrer 298’inci maddesinin (A)
Sermaye tamamlama fonları ile ilgili bu açıklamalardan sonra, fıkrasının (3) numaralı bendine bakılması uygun olacaktır. Bu
Sirküler’de sermaye avanslarının düzeltilmesine yönelik de bazı bent uyarınca;
açıklamalara yer verilmiştir.
• Nakit olarak ödenmiş sermaye için tahsil tarihi,
İleride gerçekleştirilecek sermaye artırımından kaynaklanan • Kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları ve net dönem kârının
sermaye taahhüdünün yerine getirilmesinde kullanılmak sermayeye ilave edilmesi dolayısıyla artırılan sermaye için ise;
amacıyla, sermaye artırımına ilişkin karardan önce ortaklar tescil tarihi,
tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına
yatırılan tutarlar, banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren düzeltmeye esas tarih olarak alınmalıdır.
şirketin öz sermaye hesaplarına dahil olmakta ve bilançosunda
öz sermaye kalemleri arasında “Diğer Sermaye Yedekleri” Bu bağlamda, nakit sermaye artırımı için, sermaye artırımının
hesabında izlenmektedir. 6 ticaret sicilinde tescili öncesinde sermaye avansı ödemesi
yapılırsa da düzeltmeye esas tarih olarak bu ödeme tarihinin
Sermaye avanslarının düzeltmeye tabi tutulması noktası kendi esas alınması gerektiği sonucuna ulaşılabilir. Bu yöndeki
içinde iki konunun değerlendirilmesini gerektirmektedir. uygulama, VUK’un mükerrer 298’inci maddesinin (A) fıkrasının
(3) numaralı bendindeki esaslar kapsamında savunulabilir bir
Birincisi, sermaye avansı ödemesi yapıldığı ancak ilgili sermaye uygulamadır.
artırımının henüz gerçekleşmediği durumda, özsermaye
hesaplarında (“Diğer Sermaye Yedekleri” hesabı) yer alan Öte yandan, bu yaklaşımın karşı görüşü ise, “avansın ödeme
avansların enflasyon düzeltmesine tabi tutulup tutulmayacağı tarihinin düzeltmeye esas tarih olarak esas alınabilmesinin,
belirlenmelidir. İkinci olarak ise, sermaye artırımları öncesinde bahsi geçen avansın ancak parasal olmayan kıymet niteliğindeki
şirket ortakları tarafından sermaye avansı ödemesi yapılması bir avans olması gereği” ile ortaya konulabilir. Zira, VUK’un
ve sermaye artırımına dair genel kurul kararının daha sonra mükerrer 298’inci maddesinin (A) fıkrasının (3/b) alt bendinin
alınması durumunda; nakden ödenmiş bulunan bu sermaye için parantez içi hükmünden hareketle, yalnızca parasal olmayan
enflasyon düzeltmesi sırasında düzeltmeye esas tarihin hangi kıymet niteliğindeki avanslar için “ödeme tarihi ile mahsup tarihi
tarihin (sermaye avansının ödendiği tarih mi yoksa sermaye arasında” düzeltmeye yapılması imkân dahilindedir. Buradaki
artırım kararının ticaret sicilinde tescil edildiği tarih mi?) esas örnekte sermaye avansının verilmesini ödeme tarihi, sermaye
alınacağı tespit edilmelidir. artırımının tescili ile avansın sermaye hesabına aktarılmasını
da mahsup tarihi olarak düşünüldüğünde; ödeme tarihinin
Birinci konu ile başlanılacak olursa; 555 Sıra No.lu VUK düzeltmeye esas tarih olarak esas alınması, sermaye avansının
Tebliği’nin 22/1 maddesinde “Avanslar esas itibarıyla parasal aslında parasal olmayan nitelikteki bir avansmış gibi nitelenmesi
bir mahiyet taşımakla birlikte, ilgili olduğu kıymete bağlı olarak sonucunu ortaya çıkaracaktır.
parasal olmayan kıymet de olabilmekte, parasal olmayan bir
mahiyet taşıması durumunda da düzeltmeye tabi tutulmaları Diğer bir deyişle, parasal kıymet mahiyetinde bir avansın
gerekmektedir.” denilmiştir. ödendiği tarihten (sermaye avansı ödeme tarihi) mahsup
tarihine (sermaye artırımında avans hesabından çıkarılarak
Bu yönden bakıldığında, sermaye avanslarının ilgili olduğu ilgili olduğu sermaye hesabına aktarıldığı tarih olan sermaye
kıymet sermaye olduğundan ve sermaye hesabının artırımının tescil tarihine) kadar düzeltilmesi mümkün
parasal olmayan bir kıymet olduğu konusunda tereddüt olmayacaktır. Bu yönde bir düzeltme ancak parasal olmayan
bulunmadığından, bu avansların da parasal olmayan kıymet kıymet niteliğindeki avanslar için geçerlidir. Oysaki Vergi İdaresi,
olarak nitelenebileceği yaklaşımı ortaya çıkmıştır. kendisine verilen yetki ile sermaye avanslarını parasal kıymet
niteliğinde olduğuna dair düzenleme yapmıştır.

6 Bkz. Nakdi sermaye artırımlarında faiz indirimine yönelik düzenlemelerin yer aldığı KVK Genel Tebliği’nin “10.6.3.1.1. Sermaye avanslarının
durumu” bölümü.
Tebliğ’in bu bölümündeki açıklamalar uyarınca, ilgili avansların banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminin sonuna
kadar bu tutarlarla ilgili sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil ettirilmesi halinde nakdi sermaye artışından kaynaklı faiz
indirimine konu edilmesi imkan dahilindedir.
Mart 2024 Mart 2024 9